دلیل تاملش در گرفتن تصمیم را اما باید در شرایط عمومی دولت در داخل و همینطور وضعیت منطقه دید. هر چند سخنگوی دولت 10 روز پیش گفته بود «اینکه برخی ها تصور دارند رفتن رییس جمهور بر مذاکرات تاثیر خواهد داشت، این گونه نیست» اما تصور عمومی و حتی ارزیابی برخی سیاسیون چیز دیگری است. حالا اگر روحانی عزمش برای سفر جدی شود باید روز سی و یکم شهریور تهران را ترک کند و آغاز پائیز را مهمان ینگه دنیا باشد.

* سفر به نیویورک: ظهور نخستین اختلافات

نخستین سفر روحانی در قامت رییس جمهوری ایران به نیویورک، آن هم تنها کمتر از دو ماه بعد از تشکیل دولت پر از حاشیه های سیاسی بود. آن سفر به نخستین بزنگاه تقابل جدی دولت یازدهم و منتقدانش تبدیل شد که تا امروز با محوریت سیاست خارجی ادامه داشته است. دیدار 'محمد جواد ظریف' و 'جان کری' و علی الخصوص تماس تلفنی 'باراک اوباما' با 'حسن روحانی' در آخرین دقایق حضور رییس جمهوری در خاک امریکا سر آغازی شد بر تکاپوی جدی رقبای سیاسی او در داخل ایران. تا آنجا که حتی برخی نمایندگان مجلس در اعتراض به حواشی این سفر گفته بودند که روحانی نباید جواب تماس تلفنی رییس جمهوری امریکا را بدهد. همه اینها بخش محوری سفر سال گذشته یعنی همان سخنرانی رییس جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل را زیر سایه خود قرار داد. سخنرانی که هم جریان های هوادار و هم رقبای سیاسی دولت آن را مثبت ارزیابی کرده بودند. با این وجود حواشی آن سفر تا حد زیادی معادلات یک سال بعد کشور را هم از خود متاثر کرد. همزمان با بازگشت رییس جمهوری از نیویورک، گروهی در تهران مقابل فرودگاه مهرآباد تجمع کردند و از دل آن تجمع مجموعه یی با عنوان «کمیته صیانت از منافع ایران» زاده شد که چیزی حدود هفت ماه بعد جریانی موسوم به دلواپسان را در تهران به راه انداخت: جریانی که نامش در فرهنگ سیاسی ایران خیلی زود تبدیل به نمادی از موضع گیری های خاص در سیاست خارجی شد تا جایی که این عنوان به حوزه های فرهنگی و اقتصادی هم راه پیدا کرد و گفتمان «دلواپسی» به معیار منتقدان دولت و مخالفان سیاست خارجی بدل شد.

علاوه بر این همان سفر نیویورک سال گذشته رییس جمهوری بود که نخستین اختلاف جدی بین وزارت امور خارجه و برخی طیف های اصولگرای مجلس را دامن زد: اختلافی که به جلسه معروف وزیر خارجه در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و انتشار جزییات آن توسط برخی نمایندگان مربوط می شود. آنجا بود که حتی ظریف توسط عده یی از نمایندگان به طور جدی تهدید به استیضاح شد و درست همانجا بود که ظریف هم گفت دیگر گزارش های غیررسمی را در اختیار مجلسی ها نخواهد گذاشت.

* متن از یاد رفته سفر روحانی

همه این تحولات سال گذشته در شرایطی رخ می داد که رسانه های خارجی بیشتر تمرکز خود را بر محتوای سخنرانی رییس جمهوری در مجمع عمومی سازمان ملل گذاشته بودند. جایی که روحانی ضمن دفاع از حقوق مردم فلسطین و انتقاد شدید نسبت به شرایط خاورمیانه و جهان، پیشنهاد جهان عاری از خشونت و افراطی گری را مطرح کرده بود که کمتر از دو ماه بعد با 190 رای توسط کشورهای عضو سازمان ملل در قالب یک قطعنامه به تصویب رسید. با این وجود مخالفان داخلی او کمتر به این مسائل توجه کردند و این تازه مربوط به روزهای ابتدایی دولت یازدهم بود: روزهایی که عمق اختلافات سیاسی بین دولت و رقبایش چندان جدی نشده بود.

* سفر، زیر فشارهای مضاعف

حالا یک سال بعد از آن روزها روحانی در حالی باید چمدان سفر به نیویورک را ببندد که بیش از آن زمان تحت فشار منتقدان داخلی است. او کمتر از یک ماه پیش یکی از اصلی ترین وزرایش را زیر فشار همین طیف ها از دست داده و یک سال تمام خط و نشان آنها را برای یکی از اصلی ترین سیاست های دولتش یعنی مذاکرات با 1+5 تحمل کرده است: مذاکراتی که دور نهایی آن باید در همین نیویورک برگزار شود، همانجایی که یک سال قبل وزرای خارجه ایران و 1+5 گرد هم آمدند و شروع آن را کلید زدند. بحث مذاکرات هسته یی در سفر سال پیش روحانی حاشیه یی پررنگ محسوب می شد و امسال که 12 ماه تحولات مختلف را در این حوزه تجربه کرده، به نظر نمی رسد که سایه آن روی این سفر سبک تر شده باشد.

* سفر به سرزمین اختلافات و مذاکرات