الهه کولایی در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار جماران با تاکید بر این مساله که روسیه نیز مانند همه کشورهای جهان در روند مذاکرات هسته ای منافع خود را دنبال کرده است، بیان کرد: روسیه متناسب با منافع خود گاهی در تطابق با منافع ایران بوده و گاهی در تقابل با آن و آنچه که نیازی به توضیح ندارد این است که روس ها مانند طرف های غربی مذاکرات و چینی‌ها نسبت به اطمینان پیدا کردن از جنبه صلح آمیز برنامه هسته ای ایران تاکید جدی داشته‌اند.

وی ادامه داد: در روند مذاکرات هسته‌ای همه تلاش های روسیه از یک سو تامین این ملاحظه و از سوی دیگر بهره برداری از چگونگی رابطه ایران و غرب در راستای افزایش منافع خود بوده است؛ به ویژه که بعد از تحولات اوکراین و مورد تحریم قرار گرفتن روسیه از سوی کشورهای اتحادیه اروپا و آمریکا، اهمیت این مذاکرات برای این کشور شدت بیشتری پیدا کرده است.

کولایی با اشاره به این مساله که مذاکرات هسته‌ای به روسیه فرصت جدیدی برای بهره گیری از رابطه با ایران با هدف کاهش فشارهای غرب و به دست آوردن امتیازهایی در این زمینه داده است، تصریح کرد: توجه به این نکته لازم است که بحران هسته‌ای برای روسیه فرصت‌هایی را برای محروم کردن ایران از جنبه‌های رقابتی روابط خود با روسیه به ویژه در زمینه انرژی و انتقال آن از منطقه دریای خزر و کشورهای پیشین اتحاد شوروی ایجاد کرده است.

وی اضافه کرد: طولانی شدن و تداوم بحران هسته‌ای فرصتهای قابل توجهی را برای روسیه به همراه داشته تا ایران نتواند از مزایای این رقابت در تنظیم روابط خود با اروپا و کشورهای دیگر بهره گیرد.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد: در شرایط کنونی حل و فصل این مذاکرات می‌تواند عرصه‌های چانه زنی و تامین منافع روسیه را محدود کند.

وی در تشریح سیاست یک بام و دو هوای روسیه گفت: روس‌ها از یک طرف مایل به تصاعد بحران هسته‌ای نیستند چرا که تامین امنیت خاورمیانه که ایران یکی از مهم‌ترین کشورهای آن است، برای روسیه از اهمیت جدی برخوردار است و از سوی دیگر مایل به ادامه بحران هسته‌ای نیستند زیرا ممکن است به بحران نظامی جدیدی در منطقه منجر شود.

کولایی ادامه داد: بنابراین روس‌ها از یک طرف می‌کوشند بحران را کنترل کنند و از طرف دیگر مایل نیستند که ایران با پایان یافتن این بحران از حوزه‌های رقابتی خود در تنظیم روابط با اروپا و آمریکا علیه روسیه بهره گیرد. نتیجه اینکه نوع رابطه روسیه با ایران به شدت به این مذاکرات و نتایج آن وابسته است؛ ضمن اینکه برای جمهوری اسلامی ایران، توسعه روابط با روسیه مانند برقراری ارتباط با آمریکا و اروپا دارای اهمیت است و ایران از موقعیتی برخوردار است که می‌تواند روابطی متعادل و سودمند، همزمان با روسیه از یک طرف و با آمریکا و کشورهای اروپایی از سوی دیگر برقرار کند.

این کارشناس مسائل ایران و روسیه در تحلیل دیر آمدن و زود برگشتن سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به محل مذاکرات هسته‌ای در سوئیس بیان کرد: سیاست کج‌دار و مریز روسیه در قبال جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته که بحران هسته‌ای تصاعد پیدا کرده، همواره دنبال شده است، به ویژه که در شرایط تشدید درگیری روسیه و آمریکا و تیره شدن روابط این دو کشور، روس‌ها آشکارا نشان داده‌اند که همچنان برای بهره‌گیری از این مذاکرات در جهت منافع خود تلاش خواهند کرد.

کولایی ادامه داد: چین نیز با توجه به منفعتی که از وضعیت کنونی روابط ایران با آمریکا و اروپا می‌برد چنین سیاستی را دنبال کرده‌است. در واقع نه چین و نه روسیه شتابی برای پایان دادن به بحران هسته‌ای ندارند.

وی افزود: پس از بحران اوکراین و اشغال کریمه، نتایج مذاکرات و فرصت‌های ناشی از آن برای روسیه بیشتر اهمیت پیدا کرده است و به نظر نمی‌رسد که روس‌ها مایل نباشند به آسانی درباره ایران با آمریکا و اروپا توافق کنند. سیاست روسیه نشان داده که آنها تلاش خواهند کرد از مسیر مذاکرات برای منافع خود دستاوردهای قابل قبول تری داشته باشند.

کولایی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا ممکن است ایران در رابطه بین آمریکا و روسیه، وجه المصالحه قرار گیرد، بیان کرد: با توجه به شدت اختلافات میان روسیه و آمریکا که برخی صاحب نظران آن را نوعی جنگ سرد دانسته‌اند، می‌توان انتظار داشت که روسیه برای رسیدن به منافع خود، همچنان از کارت ایران در بازی با آمریکا بهره گیرد.

وی درباره تاثیر رفتار روسیه در مذاکرات هسته‌ای بر افکار عمومی ایران گفت: در تمام دوره‌های تنظیم روابط ایران و روسیه، منافع روسیه همواره در اولویت قرار داشته است. البته این یک قاعده نظام بین الملل است و شاید نتوان دولت روسیه را از این نظر مورد نقد قرار داد. اما دولت ایران باید در تنظیم روابط خود با روسیه به تاریخ روابط دو کشور توجه ویزه ای داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران برقراری روابط متعادل با روسیه را برای ایران یک ضرورت دانست و افزود: روسیه برای کشور ما همسایه بزرگی است و تنظیم روابط متعادل با او از الزامات ژئوپولتیک کشور به حساب می‌آید، اما اطمینان بی حساب و کتاب به روسیه و اعتماد بی پایه و اساس به این کشور با شواهد و قرائن کنونی سازگاری ندارد.

کولایی تاکید کرد: گسترش رابطه با روسیه در شرایطی تأمین کننده منافع مردم ایران است که بهبود روابط ایران با آمریکا و کشورهای اروپایی را نیز به دنبال داشته باشد.

وی با تاکید بر شعار اعتدال ورزی دولت روحانی در سیاست خارجی اظهار کرد: ایران باید برقراری رابطه یک سویه با روسیه را در شرایط تشدید تقابل با غرب، پاسخگوی منافع مردم ایران نداند.