آدرس پست الکترونيک [email protected]









شنبه، 10 مهر ماه 1395 = 01-10 2016

کاهش هزینه‌های تفریح در خانواده‌های ایرانی

خانواده‌های ایرانی در سال ۱۳۹۴ ، با کاهش ۱۰.۲ درصد هزینه ناخالص سالانه خود را در امور تفریحی و فرهنگی مواجه شده اند.

محمد حسین نجاتی: در بررسی‌های مربوط به میزان هزینه‌های عمومی خانوارها، بانک مرکزی همه ساله آمار‌هایی از چگونگی کاهش یا افزایش هزینه‌ها ارائه می‌کند.
آمارهایی که هرکدام از آنها بیانگر واقعیت‌های اقتصاد خانوار در ایران هستند و البته بیشتر تحلیل‌ها روی محور داده‌های اقتصادی است. اما در حوزه اجتماعی هزینه‌هایی که خانوار ها صرف مسایل تفریح و فعالیت‌های سالانه فرهنگی و آموزشی خود می‌کنند نیز یکی از داده های قابل اهمیت است.
جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران اما در سال ۱۳۹۴ که به تازگی منتشر شده است نشان می‌دهد خانواده های ایرانی در سال ۱۳۹۴ ، با کاهش ۱۰.۲ درصد هزینه ناخالص سالانه خود را در امور تفریحی و فرهنگی مواجه شده اند.
داده حایز اهمیتی که در نگاه اول این پیام را صادر می‌کند که سال ۹۴ ایرانی‌ها پول کمتری برای تفریح خرج کرده اند.

از طرف دیگر براساس این بررسی در سال ۱۳۹۴، در مقایسه با سال ۱۳۹۳، ایرانی ها با افزایش ۷.۳ درصدی هزینه های ناخالص سالانه خود مواجه بودند. بخشی از این کاهش هزینه های تفریحی اما مربوط به کاهش کلی رقم توروم در سال ۱۳۹۴ است و بخش اصلی دیگر ناظر بر کاهش سهم تفریح در سبد هزینه کرد خانوار های شهری ایران است. 
با این حال با نگاه کلی به آمار بانک مرکزی می توان گفت، طبق تعریف بانک مرکزی، «هزينه ناخالص»، بدون احتساب مبالغ پرداختي خانوار بابت ماليات و حق بازنشستگي (سهم خانوار) است. آمارهای ارائه شده بیانگر این است که بیشترین سهم را در بین مخارج هزینه‌ای خانوارها، گروه مخارج مسکن (مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها) داشته که بیش از یک‌سوم از هزینه‌های خانوارها را با سهم 35 درصدی، به خود اختصاص داده است.

پس از این گروه، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها با سهم تقریبا 24درصدی قرار دارد و در جایگاه بعدی، هزینه‌های حمل‌ونقل با سهم هزینه‌های 10 درصدی قرار دارد. هزینه‌های کالاها و خدمات متفرقه، بهداشت‌ودرمان، پوشاک‌وکفش، لوازم، اثاث و خدمات مورد استفاده در خانه، ارتباطات، رستوران و هتل، تفریح و امور فرهنگی، تحصیل و دخانیات با سهم‌های کمتر از 10 درصدی، اقلام کم‌هزینه‌تری در سبد مخارج خانوارهای شهری را به خود اختصاص داده‌اند. این بررسی نشان می‌دهد سهم اقلام ضروری در سبد مخارج خانوارها به حدود 9/ 68 درصدرسیده و اندکی افزایش یافته است. سهم این اقلام در سال ماقبل، حدود 5/ 68 درصد گزارش شده بود.

شکاف هزینه-درآمد در سال ۱۳۹۴ پر شد

البته این آمار بانک مرکزی، نقاط مثبت دیگری هم دارد و آن این است که بررسی ها از گزارش بودجه خانوار شهری کشور در سال 1394 نشان می‌دهد که برای اولین بار شکاف میان هزینه و درآمد خانوار پر شده است.

در سال 1393 کسری بودجه خانوار معادل با یک میلیون و 382 هزار تومان بوده که این رقم در سال 1394 تنها 7 هزار تومان ثبت شده است. از بین رفتن کسری بودجه خانوارها به‌دلیل رشد درآمدها بیشتر از رقم تورم و رشد هزینه‌ها کمتر از سطح تورم در سال گذشته بوده است. یک دیدگاه، کاهش هزینه‌های مصرفی را به کاهش رفاه خانوارها مرتبط می‌دانند.دیدگاه دیگر، افزایش سطح درآمد را دلیل کاهش این شکاف عنوان می‌کند.

در مجموع به‌نظر می‌رسد چند عامل، «پایان کسری بودجه خانوار» را توجیه می‌کند. نخست تعویق تقاضای مصرفی جامعه به‌دلیل انتظار حاصل از عملی شدن آثار لغو تحریم‌ها است. موضوع دوم تحت‌تاثیر قرار دادن رکود در هزینه‌های مصرفی خانوار است و نکته سوم، مثبت شدن نرخ سود واقعی بانک‌ها است که انگیزه پس‌انداز خانوار را افزایش می‌دهد.

حال این سوال مهم مطرح است که در سال‌های آتی این تعادل در منابع و مصارف خانوارها به چه سمتی خواهد رفت؟‌ کارشناسان معتقدند تداوم ثبات حاکم بر متغیرهای کلان می‌تواند موجب حفظ قدرت خرید مصرف‌کنندگان و در نتیجه پایان کسری بودجه خانوار شود.

ایرانی‌ها در مقایسه با دیگر کشور‌ها چگونه پول خرج می‌کنند؟

اما پیش از این و علاوه بر بانک مرکزی ایران، مرکز آمار ایران نیز اقدام به بررسی چگونگی هزینه‌های خانوار‌های ایرانی کرده بود، با این تفاوت که این مرکز با مقایسه چگونگی هزینه‌های خانوار‌های ایرانی با پنج‌کشور اندونزی، آلمان، ترکیه، کانادا و انگلیس به این نتیجه رسیده بود که هزینه‌های ایرانی‌ها در مقایسه با این کشورها بیشتر صرف خوراک می‌شود.

براساس نتایج این پژوهش در کشور اندونزی و مناطق روستایی ایران بیش از ٤١درصد هزینه‌های خانوار صرف خوراک خانوار می‌شود. حال آنکه این سهم در کشور‌هایی چون کانادا و آلمان در کمترین مقدار خود و زیر٢٠درصد است. البته سهم هزینه‌های خوراکی خانوار‌های شهری ایران حدود ٢٧درصد است که مشابه همسایه خود یعنی ترکیه است.

سهم هزینه‌های مسکن در آلمان نیز حدود ٣٤درصد است که بیش از یک‌سوم هزینه‌های خانوار را به خود اختصاص داده است. در انگلیس پایین‌ترین سهم هزینه به هزینه‌های بهداشت و درمان تعلق دارد که این هزینه نه‌تنها در سبد آن کشور کمترین سهم هزینه را دارد، بلکه در مقایسه با سایر کشورها مشاهده می‌شود که در بین چندکشور منتخب کمترین سهم هزینه‌های بهداشت و درمان در کل هزینه‌های خانوار به انگلیس تعلق دارد. از سوی دیگر هزینه‌های تفریحات، سرگرمی‌ها و خدمات فرهنگی ایرانی‌ها در مقایسه با کشور‌هایی همچون اندونزی، آلمان، ترکیه، کانادا و انگلیس دارای کمترین سهم در بین هزینه‌های خانوار‌های ایرانی است. همچنین کانادا پایین‌ترین سهم هزینه‌های خوراکی را در کشو‌های منتخب دارد و در نتیجه اختصاص سهم بیشتری از دریافتی‌ها به هزینه‌های غیرخوراکی را در بین این چند کشور داراست. در مقابل، اندونزی بیشترین سهم دریافتی‌های خود را به هزینه‌های خوراکی اختصاص داده و کمترین سهم را در هزینه‌های غیرخوراکی در بین این چند کشور دارد.
در کشور‌هایی همچون کانادا و آلمان که سهم هزینه‌های خوراکی پایین و در مقابل سهم هزینه‌های غیرخوراکی بالاست، وضعیت اقتصادی به مراتب بهتر از کشوری همچون اندونزی است که خانوار‌ها تقریبا نیمی از هزینه‌های خود را برای تهیه خوراکی صرف می‌کنند.



Translate by Google: English | Français | Deutsch | Español
به اشتراک بگذارید: