دولت تاجیکستان نام‌های بیگانه بیش از سه هزار مکان جغرافیایی را به فارسی تغییر می‌دهد

دولت تاجیکستان از تصمیم خود برای تغییر نام حدود سه هزار و پانصد مورد از عوارض جغرافیایی این کشور، شامل رودها، کوه‌ها، یخچال‌های طبیعی و دریاچه‌ها از نام‌های باقی‌مانده از زمان شوروی به نام‌های بومی و فارسی یا مربوط به افراد تاریخی تاجیکستان خبر داد.

بسیاری از عوارض جغرافیایی تاجیکستان از زمان شوروی به نام افراد حزب کمونیست یا کاشفان روس در آسیای میانه نام‌گذاری شده و اکنون خبرگزاری تاجیکی «اَوِستا» و خبرگزاری روسی تاس خبر می‌دهند که دولت تاجیکستان تصمیم دارد فهرستی را که برای تغییر این نام‌ها تهیه کرده، به تصویب برساند.

بنا بر این فهرست، ازجمله نام یخچال کالینین (از انقلابی‌های بلشویک) به کیکاووس، از شاهان ایران باستان و قهرمانان شاهنامه فردوسی، و نام بزرگ‌ترین یخچال طبیعی پامیر از فِدچِنکو (از دانشمندان روس قرن نوزدهم) به وَنج‌یخ تغییر می‌یابد.

در فارسی تاجیکی به یخچال طبیعی، «پیریَخ» گفته می‌شود و ونج نام ناحیه‌ای است که یخچال طبیعی فدچنکو (با نام جدید ونج‌یخ) در آن قرار گرفته است.

تغییر نام یخچال طبیعی سرگو اُرژُنیکیدزه، از اعضای حزب کمونیست اتحاد شوروی، به اِسپیتامَن و یخچال مارشال الکساندر واسیلوسکی به میرزا تُرسون‌زاده از دیگر موارد این فهرست است. اسپیتامن از سرداران سُغدی‌تبار هخامنشیان بود که علیه اسکندر مقدونی قیام کرد و میرزا ترسون‌زاده از شاعران و سیاست‌مداران برجسته کشور تاجیکستان بود.

این فهرست هنوز به‌طور کامل از سوی دولت در دسترس عموم قرار نگرفته است، اما مسئولان «کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان» در گفت‌وگو با بخش تاجیکی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی به برخی نام‌های دیگر در این فهرست اشاره کردند که از آن جمله است ابوریحان بیرونی، دانشمند معروف، راضیه آزاد، شاعر تاجیک و مادر باباجان غفورف، نویسنده کتاب معروف «تاجیکان» و صدرالدین عینی، از بزرگ‌ترین نویسندگان و ادیبان زبان فارسی تاجیکی.

بنابر گزارش‌ها، اکنون ۱۶۵ یخچال طبیعی تاجیکستان نام جدید دریافت کرده‌اند و برای بیش از ۹۰۰ رودخانه تاجیکستان نیز نام‌هایی با ریشه فارسی و محلی درنظر گرفته شده است. «کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان» قصد دارد به مرور نام تقریباً ۱۳ هزار سکونتگاه و مکان جغرافیایی را تغییر دهد.

در گذشته مقامات تاجیک نام چندین قله مرتفع این کشور از جمله قله کمونیسم با ارتفاع ۷۴۹۵ متر را در سال ۱۹۹۹ را به قله اسماعیل سامانی تغییر دادند و در سال ۲۰۰۶ قله لنین با ارتفاع ۷۱۳۴ متر به قله ابوعلی سینا تغییر نام داد.

در میان کشورهای فارسی‌زبان، این روند در ایران از زمان برقراری حکومت جمهوری اسلامی در ایران در جهتی مخالف دنبال شده و نام‌های بسیاری از معابر و شهر و روستاهای ایران از فارسی به عربی تغییر داده شده است.

از آن‌جمله در سال‌های پس از انقلاب ۵۷، محله آریاشهر تهران به صادقیه، خیابان تیرانداز در تهران‌پارس به حجربن عدی، خیابان سیروس تهران به شهید مصطفی خمینی و شهرک زیباشهر در استان قزوین به محمدیه تغییر داده شد.

مسئولان جمهوری اسلامی در نامگذاری محلات نوساز و شرکت‌های ایجادشده مانند «شرکت آلومینیم المهدی» بندرعباس و شهرک صنعتی منتظریه اصفهان نیز همین روند را دنبال کرده‌اند.

روستای اسفیدهان از توابع بخش مرکزی شهرستان نهاوند در استان همدان نیز در نقشه‌های رسمی «سعد وقاص» نام‌گرفته است. اراضی این روستا، محل اردوی سپاه اعرابی بود که به ایران حمله کردند. سعد بن ابی‌وقاص از فرماندهان اصلی اعراب بود. دهستانی که این روستا در آن قرار دارد، یکی ا