روزنامه داخلی هم میهن در گزارشی با عنوان "برخورد با پرستاران معترض" نوشت: اخراج و معرفی به نهادهای امنیتی؛ خلاصه اتفاقاتی است که برای پرستاران معترض در یک‌سال گذشته رخ داده است. برای آنها پرونده تشکیل داده شده و تهدید شده‌اند.

محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار به‌دلیل گستردگی برخوردها و تشکیل پرونده‌ها، به‌طور دقیق آماری از موارد اخراج و تشکیل پرونده برای پرستاران معترض ندارد، اما تاکید می‌کند که همه نوع برخوردی شده است؛ از تذکر و درج در پرونده تا تعلیق گروه یا انفصال از خدمت و حتی اخراج.

همه اینها در شرایطی است که مراکز درمانی با کمبود شدید نیرو مواجه‌اند: «بیمارستان‌ها با کمبود نیرو مواجه‌اند و در مقابل، پرستار را تعلیق و اخراج می‌کنند. وضعیت پرستاری بسیار وخیم است، یک گزارش میدانی از بیمارستان‌ها بگیرید، متوجه می‌شوید که بسیاری از پرستاران یا مهاجرت کرده‌اند یا درصدد رفتن‌اند؛ حقوق‌شان کم است و برخوردها مناسب نیست. معترضان را به حراست و تخلفات اداری معرفی می‌کنند و در این بین، پرستاران مدام با ما در ارتباط‌اند که با وجود سابقه کار بالا، با آنها برخورد شده.

حتی گزارش‌هایی داریم مبنی بر اینکه پرستار به‌دلیل اضافه‌کار اجباری، کارش را رها کرده است. اضافه‌کار اجباری خلاف است. نمی‌توان به کسی، کار اجباری تحمیل کرد. حتی به برخی از آنها مرخصی استحقاقی هم داده نمی‌شود. چندروز پیش، یکی از پرستاران با من تماس گرفت و گفت که برایش اضافه‌کار در نظر گرفته بودند اما او نمی‌توانست سر کار برود، برایش غیبت رد کرده بودند. بعد هم موضوع به هیئت‌تخلفات رفته بود و برایش حکم اخراج صادر کردند. در دیوان عدالت اداری، اما رأی برگردانده شده بود. در کرمان هم مورد مشابهی رخ داده بود. بی‌عدالتی تنها در پرداختی‌ها نیست، در برخوردها هم دیده می‌شود.»

تشدید برخوردها

قبلاً چنین برخوردهایی با پرستاران معترض می‌شد؟ این سوالی است که شریفی‌مقدم به آن پاسخ می‌دهد: «قبلاً هم چنین برخوردهایی بود اما حالا شدت گرفته است. حتی با من هم برخورد کرده‌اند. در سال 92 که سال آخر خدمتم بود، مرا به مدت یک‌سال به شبکه بهداشت اسلامشهر تبعید کردند. دلیل هم اعتراض به اجرا نشدن قوانین و شرکت در تجمعات صنفی بود. حتی برایم پرونده قضایی تشکیل دادند، اما تبرئه شدم.»

به گفته دبیرکل خانه پرستار، قبلاً برخورد با پرستاران معترض بسیار محدود بود، شاید با سه، چهار نفر برخورد می‌کردند اما حالا تعدادشان بسیار بالا رفته است. وقتی پرستاری معترض می‌شود، علاوه بر تشکیل پرونده، یا شهر محل خدمتش را تغییر می‌دهند یا بیمارستانش را. با معترضان برخوردهای مدیریتی، حراستی، انتظامی و تخلفاتی می‌شود و این موارد در یکی، دو سال گذشته بسیار رخ داده است.

نکته مهم اما اینجاست که در دور جدید برخورد با پرستاران معترض، با فعالان و نماینده‌های صنفی آنها برخورد شده است. آنطور که دبیرکل خانه پرستار می‌گوید، در کاشان افراد مورد برخورد، اعضای هیئت‌مدیره نظام پرستاری بودند که برایشان احکامی صادر شده. درحالی‌که به گفته فعالان صنفی پرستاری، تجمع آنها در داخل بیمارستان هم نبوده است. یکی از آنها آقای «الف» است. او نخواست نامش در گزارش بیاید، چراکه نگران پیامدهای انتشار صحبت‌هایش است. 17 سال سابقه کار دارد و 8 سال در هیئت‌مدیره نظام پرستاری کاشان، فعالیت کرده است. برای او 6 ماه پیش به‌دلیل فعالیت صنفی، اخطار کتبی صادر شده بود و حالا اختصاص گروه – به‌عنوان ارتقای درآمدی- را به‌مدت یک‌سال برایش تعلیق کرده‌اند.

او نماینده صنف پرستاری در کاشان است و می‌گوید که در 6 ماه، 2 بار او را به اداره تخلفات دانشگاه علوم پزشکی بردند: «سرکوب اعتراضات پرستاری، از سیاست‌های وزارت بهداشت است. آنها نمی‌خواهند پرستاران دنبال حق و حقوق خود باشند.»

به گفته آقای الف، یکی از برنامه‌هایی که از سوی مسئولان دنبال شد، ردصلاحیت فعالان حوزه پرستاری در انتخابات نظام پرستاری کاشان بود. می‌گفتند که از نهادها فشار آورده‌اند که با افراد فعال در تجمع‌ها برخورد شود درنهایت هم برای چهار عضو هیئت‌مدیره نظام پرستاری کاشان، در هیئت‌تخلفات رأی صادر شد.»

«روند به این صورت است که ابتدا حراست به اداره تخلفات، نامه می‌زند و بعد اداره، با افراد جلسه می‌گذارد و درنهایت رأی صادر می‌شود.» به گفته او، در سال‌های قبل برخوردها سنجیده‌تر بود. او به برخوردها هم اشاره می‌کند: «از طرف نهادها با چهار، پنج نفر از فعالان تماس گرفته شده و آنها را خواسته‌اند. تلفنی و پیامکی هم تهدیدهایی داده و خط و نشان‌هایی کشیده‌اند که شما خط‌قرمز را رد کرده‌اید و حتی گفتند که دفعه بعد، برخورد جدی‌تری می‌شود. چند نفر از فعالان را هم حضوری خواستند و تهدیدشان کردند.»

آمار تکان دهنده از مهاجرت پرستاران

عبدالله ثقفی، عضو شورای‌عالی نظام پرستاری، با اشاره به موضوع مهاجرت پرستاران، اظهار کرد: اوضاع کمبود پرستار فاجعه است. متأسفانه به دلیل جاذبه‌های ضعیف و پرداخت‌های ناکافی که در حوزه پرستاری کشور وجود دارد، در چند سال اخیر مهاجرت پرستاران را به کشورهای خارجی شاهد هستیم.

به گفته وی، سالانه بالغ بر سه هزار پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند که آمار تکان‌دهنده و تاسف‌آوری است. این میزان مهاجرت به اندازه یک سوم فارغ‌التحصیلانی است که سالانه از دانشکده‌های پرستاری فارغ‌التحصیل می‌شوند.

عضو شورای‌عالی نظام پرستاری با تأکید بر اینکه خاستگاه مسئله مهاجرت پرستاران باید آسیب‌شناسی شود، گفت: موضوع انگیزه پرستاران، پرداختی به آنها، کمبود نیرو و شأن اجتماعی پرستاران را می‌توان از ریشه‌های این مشکل عنوان کرد.