روزنامه بهار: بعد از مدل‌های مختلف و متنوع تحریم‌ها و تاثیر آن بر گردشگری ایران که البته بعضی از مسئولان آن را مثبت هم ارزیابی کرده بودند، حالا نوبت به تحریم پول ملی کشور رسیده است که از‌قضا با این تحریم آخر، گردشگران ایرانی در خارج از کشور را حتما با مشکلات فراوانی مواجه خواهد کرد؛ زیرا با رسیدن فصل مسافرت دیگر هیچ صرافی در خارج از کشور از هیچ ایرانی، ریال دریافت نخواهد کرد. به این ترتیب، ایرانی‌هایی که به کشورهای خارجی مسافرت می‌کنند، دیگر نمی‌توانند در صرافی‌های این کشورها، ریال را به ارز‌های دیگر تبدیل کنند؛ همین‌طور اگر زائران ایرانی تا چندی پیش در مکه و مدینه و عراق می‌توانستند با ریال خرید کنند، دیگر این امکان برایشان فراهم نیست. البته این خریدها در کشورهای همسایه یکی،‌دوسالی است که تقریبا با این منوال پیش رفته است؛ دقیقا بعد از نوسانات گاه‌و‌بیگاه قیمت دلار و ارز در کشور. از‌همین‌رو، هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصاد‌ی و نمایند‌ه سابق مجلس شورای اسلامی، در این‌باره می‌گوید: «امروز تمام مباد‌لات تجاری ایران با د‌لار، یورو و دیگر ارزها صورت می‌گیرد‌. از این‌رو، تحریم ریال تاثیر چند‌انی بر روابط تجاری ما نخواهد‌ د‌اشت و تنها د‌ر موارد‌ی از‌جمله برای گرد‌شگران ایرانی د‌ر سایر کشورها معضلاتی را به‌همراه خواهد‌ آورد‌.» به‌گفته او، تحریم پول ملی ایران، بیش از این‌که مشکلات تجاری برای کشور ایجاد کند، ابزاری روانی است. حق‌شناس همچنین ادامه می‌دهد: «البته ارزش پول ملی از دو‌سه‌سال پیش به‌اندازه کافی تضعیف شد و همان‌موقع هم اثراتش را روی گردشگری ایران گذاشت؛ به‌عبارتی تاثیری که الان نگرانش باشیم بیشتر از تاثیر این دو،سه ‌سال اخیر نیست.» به‌همین‌دلیل هم به‌عقیده حق‌شناس، در چند سال پیش، پول ایرانی در کشورهایی مانند عراق، عربستان طرفدار داشت و زائران ایرانی به‌راحتی می‌توانستند ریال با خود ببرند و خرید‌هایشان را انجام دهند؛ البته به‌قول او، بی‌ارزش‌شدن ریال چند وقتی است که تاثیر خود را گذاشته و دیگر حتی در کشورهای همسایه هم طرفداری ندارد. با این‌که کارشناسان صحبت از مشکلات گردشگران ایرانی می‌کنند ولی ایرج ندیمی، رییس فراکسیون مجلس شورای اسلامی، معتقد است که تحریم‌ ریال درباره زائران ایرانی در عراق و عربستان، می‌تواند حتی فرصت هم تلقی شود؛ زیرا به‌گفته او، خریدهای ایرانیان در این کشورها، باعث می‌شد که بخش زیارتی به سیاحتی تبدیل شود. او می‌گوید: «البته علاوه بر فرصت، تهدید هم هست؛ زیرا گردشگران ایرانی را با مشکل مواجه می‌کند. ولی ایرانیان هم می‌توانند با ارز‌هایی که داخل کشور تهیه می‌کنند هزینه‌هایشان را پرداخت کنند تا دیگر با مشکلات تبدیل پول مواجه نشوند.» از سوی دیگر، اکبر غمخوار، رییس کانون سراسری انجمن‌های صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری، می‌گوید: «گردشگران ایرانی، در خارج از کشور با ریال خرید نمی‌کنند و الان مشکلات بسیاری بابت این تحریم به‌وجود نمی‌آید؛ چرا‌که این تاثیر از دو،‌سه‌سال قبل شروع شد که نوسانات شدید قیمت ارز در کشور وجود داشت.» به‌گفته او، با این تحریم‌ها در کشورهای دیگر از ایرانیان ریال دریافت نمی‌شود و البته عراق و عربستان هم چند وقتی است که از زائران ریال دریافت نمی‌کنند. با‌این‌حال، به‌گفته ناصر کرمی، کارشناس گردشگری، حدود 95‌درصد از ایرانیانی که به خارج از کشور می‌روند، در داخل ریال را به ارز تبدیل می‌کنند. او می‌گوید: «ولی این‌که ارزش پول ملی کاهش پیدا کرده، به‌طور کلی باعث از‌بین‌رفتن مسافرت و گردشگری می‌شود. به این ترتیب، مسافرت خارجی از سبد خانوارهای قشر متوسط و متوسط به بالای جامعه حذف خواهد شد.» با این‌که صحبت‌ها از این است که گردشگران ایرانی، ارز مورد نیاز خود را در داخل تهیه می‌کنند، ولی این‌که قادر به تبدیل ریال به ارز مورد نیاز خود نیستند بار روانی بسیاری را برای آن‌ها به‌همراه می‌آورد. محمد، 28‌ساله، که در این روزها به ترکیه رفته بود، می‌گوید: «برای گرفتن داروهای پدرم به ارز بیشتری نیاز داشتم. ولی به‌دلیل این مسائل، نتوانستم از صرافی‌ها ارز بگیرم و برای گرفتن این داروها با مشکلات بسیاری روبه‌رو شدم.»