«طبق مصوبه کميسيون عالي تنظيم مقررات فضاي مجازي، اپراتور سوم تا زماني که پيوست فرهنگي‌اش تصويب نشود، نمي‌تواند به ارائه سرويس بپردازد و براين اساس در حال حاضر خدمات تصويري ندارد و نبايد داشته باشد». اين‌ها را عليرضا شاه‌ميرزايي، معاون مرکز ملي فضاي مجازي به مهر گفته است.
به گزارش پايگاه خبري فريادگر، درست وقتي در سرماي زمستان 1391 رايتل با دو امکان ويژه يعني تماس تصويري و اينترنت پرسرعت، بازار تبليغات اپراتور‌هاي تلفن همراه را گرم کرد، زمزمه‌هايي مبني بر مخالفت با اين سرويس آغاز شد. نخستين مخالفت‌ها از سوي مجلس شنيده شد و سخنگوي کميسيون فرهنگي مجلس، حجت‌الاسلام طاهري از وجود ابهامات در اين باره خبر داده بود.
وي اصلي‌ترين دغدغه خود و همکارانش را مساله رعايت حدود محرم و نامحرم دانسته بود و از وزارت ارتباطات خواسته بود تا در اين زمينه توضيحات لازم ادا شود که آيا رايتل برنامه‌اي براي رعايت محرم و نامحرم در مکالمات تصويري‌اش خواهد داشت؟
اين قبيل زمزمه‌ها در بخش‌هايي از جامعه جريان داشت تا اين که در بهمن ماه سال گذشته آيت‌الله مکارم شيرازي به صحنه آمد و فتوا به حرمت مکالمات تصويري رايتل داد. او گفته بود مضرات اين کار از منافع آن بيش‌تر است. پس‌از او آيت‌الله نوري همداني از تهديد عفت عمومي و امکان از هم گسستن خانواده‌ها سخن به ميان آورد و فتواي حرمت را صادر کرد. آيت‌الله سبحاني و علوي گرگاني نيز دليل مشابهي داشتند. به راي آن‌ها مضرات در دسترس قرار گرفتن چنين امکاني براي دختران و پسران جوان از فوائد جزئي آن فراوان‌تر است. در حمايت از چنين فتواهايي برخي روحانيون نيز وارد ميدان شدند. از جمله حجت‌الاسلام رجبي، قائم مقام آيت‌الله مصباح در موسسه امام خميني گفت: «اسلام نسبت به مسائل حيا و عفت بسيار حسّاس عمل کرده است؛ زيرا حوزه اين مباحث حوزه‌اي است که بي‌دقتي بر نمي‌تابد و مي‌تواند کيان يک جامعه و نظامي را برباد بدهد.» نکته‌اي که درباره اين قبيل فتواها مشترک بود، مباني جديد و نوظهور آن‌ها بود. يک قاعده قديمي در اصول فقه شيعه به «آلات مشترکه» مي‌پردازد. بر اساس اين اصل فقهي، استفاده ابزارهايي که هم امکان بهره‌برداري حلال و هم امکان بهره‌برداري حرام از آن‌ها وجود دارد، حلال است. شايد به همين خاطر بود که جلسه کميسيون فرهنگي مجلس در اين باره به نتيجه نرسيد و سخنگوي آن در ميانه اسفند درباره جلسه کميسيون متبوعش درباره رايتل گفت: «از مرکز موضوع‌شناسي احکام فقهي که به دستور مقام معظم رهبري در قم تشکيل شده هم عده‌اي حضور داشتند،جلسه با حضور اين مهمانان و اعضاي کميسيون تشکيل شد و بحث‌هاي زيادي هم در مخالفت و موافقت با رايتل انجام شد؛ اما اين جلسه که 4 ساعت هم طول کشيد به جمع‌بندي نرسيد.»
معضلات فناوري‌هاي ارتباطي جديد در حوزه
اگرچه در سال‌هاي آغازين دهه هفتاد، دفتر تبليغات اسلامي که در آن زمان تحت رياست مرحوم عبائي خراساني و در اختيار نيروهاي جناح چپ بود با تاسيس مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي، حوزه علميه قم را به عنوان نهادي پيشرو در استفاده از کامپيوتر در کشور مطرح کرد، اما بعد از آن اين نهاد ديني به فناوري‌هاي جديد ارتباطي روي خوش نشان نداد. برخورد حوزه با اين قبيل پديده‌ها همواره توام با ترديد بوده و به سرعت با آن‌ها کنار نيامده است.
در هفته‌ها‌ي اخير که دو وزير پيشين پست و تلگراف و تلفن يعني عارف و غرضي پا به عرصه رقابت‌هاي انتخاباتي گذاشته بودند، هر کدام خاطراتي را از ورود فناوري‌هاي نوين ارتباطي به کشور بيان کرده‌اند. غرضي درباره راه‌اندازي نخستين خطوط موبايل گفته به خاطر آن مي‌خواستند اعدامش کنند. وي در يکي از برنامه‌هاي تبليغاتي گفته بود: «پوستم کنده شد تا اين تکنولوژي‌ها را وارد کشور کنم؛ در اين زمينه آن قدر مورد اذيت و آزار قرار گرفتم؛ حتي اجازه نمي‌دادند فکس بيايد؛ مي‌گفتند تلفن لازم نيست و براي ورود موبايل که اصلا ريختند رو سرم که اعدامم کنند»!
محمدرضا عارف، نيز درباره ورود اينترنت به کشور در دوره وزارتش گفته است: «در بحث اينترنت از ابتدا مشکل داشتيم و بايد بسياري از نهادهاي فرهنگي را متقاعد مي‌کرديم. در آن زمان براي اين که راه را براي ورود اينترنت به کشور باز کنيم از دفتر نمايندگي آيت‌الله سيستاني شروع کرديم و مجوز گرفتيم. نظر ما اين است که تفکر شيعه را مي‌توان از طريق اينترنت به دنيا معرفي کرد.»
عليرغم اين که مراجع نجف و کربلا نظير آيت‌الله سيستاني و آيت‌الله مدرسي براي تبليغ حتي به استفاده از ماهواره نيز روي آورده و شبکه‌هاي متعدد ماهواره‌اي تاسيس کرده‌اند، فکر استفاده از اين ابزار هنوز در ميان مراجع قم جايي ندارد. با اين حال همان‌گونه که اينترنت به سرعت تبديل به يک ابزار ارتباط گريزناپذير براي حوزويان از مراجع تقليد گرفته تا پژوهشگران آن شد، هيچ بعيد نيست به محض پذيرش فناوري‌هاي نوين ارتباطي از سوي مراجع قم، اين ابزارها هم در ميان حوزويان رشد و گسترش چشم‌گيري يابند.
پديده‌اي به نام پيوست فرهنگي
اما پيوست فرهنگي که از سرگرفته شدن مکالمات تصويري رايتل منوط به تدوين آن شده، چيست؟ پيوست فرهنگي از مقولاتي است که به همراه طرح مفاهيمي نظير مهندسي فرهنگي توسط دولت محمود احمدي‌نژاد، طرح و بسط داده شده است. در مناظره فرهنگي، يکي از پرسش‌ها از کانديداها که از قضا نصيب حداد عادل شد، پرسش از ميزان ضرورت تهيه پيوست فرهنگي بود. حداد، البته به نوظهور بودن اين اصطلاح توجه داشت و قبل از هر چيزي آن را تعريف کرد: «مقصود از پيوست فرهنگي اين است که دستگاه‌هايي مي‌خواهند طرحي در کشور ايجاد کنند بايد دغدغه آثار فرهنگي طرح را داشته باشند. به طور مثال اگر قرار است در شهر کوچکي دانشگاهي احداث شود که از ساير جاها به آن مهاجرت کنند بايد دقت کنند که حضور چندين هزار جوان در شهر کوچکي مانند رودهن چه آثاري خواهد داشت.»
با اين اوصاف مي‌توان گفت ترجمان اظهارات معاون مرکز ملي فضاي مجازي درباره شرط ادامه فعاليت مکالمه تصويري رايتل، روشن شدن تکليف تماس تصويري محرم و نامحرم توسط اين اپراتور است.
2004- 2025 IranPressNews.com -