نگرانی سیمین بهبهانی از شعرهای منتشر نشده اش

سایت کلمه: سیمین بهبهانی، گزینه‌ی شعر قبلی‌اش را که حدودا ۸ سال پیش توسط نشر مروارید چاپ شده بود، با شعر‌هایی تازه تکمیل و به تازگی منتشر کرده است.

وی در گفتگو با ایلنا؛ ضمن اعلام این خبر افزود: از آنجایی که سال‌ها از انتشار آخرین گزینه اشعارم می‌گذشت، نشر مروارید تصمیم گرفت با افزودن شعر‌های تازه‌ی من به این مجموعه، گزینه‌ی دیگری را منتشر کند که باوجود اعمال حذفیات متعدد ازسوی اداره‌ی کتاب، این امر محقق شد.

بهبهانی درمورد شعر‌هایی که به گزینه‌ی پیشین‌اش اضافه شده‌است، گفت: این شعرها، سرایش‌های من را از سال ۸۰ به بعد را شامل می‌شوند و شعر‌هایی از یکی‌دو سال اخیر نیز در میان آن‌ها وجود دارد. در مجموع باید بگویم، حجم این گزینه شعر، نسبت به گزینه‌ی قبلی تقریبا دو برابر شده است که از این بابت از زحمات نشر مروارید سپاسگزارم.

این شاعر پیش‌کسوت درمورد سبک و سیاق منحصر به فرد غزل‌هایش خاطرنشان کرد: من کارم را در ابتدا با ۲ بیتی‌های نیمایی آغاز کردم که بخش عمده‌ای از سروده‌هایم در این قالب، در کتاب اولم یعنی «جای پا» در سال ۱۳۳۵ منتشر شد. اما بعد از آن به سرایش غزل روی‌آوردم و برخی از شاعران کلاسیک همچون معین کرمانشاهی به من گفتند که در سرایش غزل موفق‌ترم.

وی ادامه داد: در ادامه از آنجایی که احساس می‌کردم بن‌مایه‌های اجتماعی، به جز مواردی محدود در دوران مشروطه، نمود و ظهوری در قالب غزل نداشته‌است، تصمیم گرفتم سرایش غزل را با رویکرد اجتماعی دنبال کنم و از آن به بعد، همواره سر و کارم با اجتماع بوده است.

این غزل‌سرا اظهار داشت: شعر من، در دوره‌های مختلف از نگاه به وضع زمانه و وضعیت مردم و احساس خودم نسبت به جامعه غافل نبوده. آنچنانکه اگر کسی بخواهد تاریخ معاصر کشورش را در دریچه‌ی نگاه و احساس یک شاعر دنبال کند، می‌تواند کلیات شعر‌های من را بخواند. حسن‌اش هم این است که در سروده‌هایم، اگرچه به حوادث و رویداد‌های تاریخی اشاره شده اما حالت شاعرانه‌ و اقتضای زبان و زمان در آثار حفظ شده است.

بهبهانی ضمن بیان این مطلب که شعر‌های منتشر نشده‌اش، به مراتب بیشتر از شعر‌هایی‌ست که از او منتشر شده، گفت: شعرهای زیادی دارم که در قالب کتاب؛ در ابران منتشر نشده‌اند. البته برخی از آن‌ها در شعر‌خوانی‌هایی که در خارج از کشور داشته‌ام مورد خوانش قرار گرفته‌اند، برخی دیگر هم در سایت‌های مختلف درج شده. ۳ جلد کتاب نیز از من توسط ناشران خارجی به چاپ رسیده است. یک مجموعه از شعرهایم هم با کوشش فرزانه میلانی و آقای کاوه چاپ شده. در آلمان و سوئد نیز ازسوی انتشارات دیگری ترجمه‌ی شعرهایم منتشر شده‌اند.

وی که با توجه به شرایط سنی‌اش، نسبت به وضعیت شعر‌های منتشر نشده‌اش، عمیقا احساس نگرانی می‌کند، اضافه کرد: نمی‌دانم بعد از من، چه بر سر شعر‌های منتشر نشده‌ام می‌آید. امیدوارم در آینده شرایطی فراهم شود که مسوولان امر با نگاهی منصفانه‌تر به شعر‌های من نگاه کنند و امکان انتشار آن‌ها برای علاقه‌مندان به شعر، میسر شود.

بهبهانی ادامه داد: حقایق را همه‌ی اعضای اجتماع به چشم دیده‌اند و می‌دانند. حال اگر شاعری به اوضاع مملکتش تجسم شاعرانه ببخشد، نباید کسی را نگران کند زیرا به نظر من؛ اتفاقا بهتر آن است که این حقایق توسط شاعری بی‌غرض و وطن‌دوست که وضعیت جامعه‌ و مردم برایش مهم است، نقل شوند. چنین شاعرانی در کشور ما کم نیستند.

این شاعر ۸۴ ساله، در ادامه‌‌ی سخنانش به وضعیت غزل در ایام اخیر اشاره کرد و گفت: آن وقتی که من سرایش غرل را آغاز کردم، بسیاری از شاعران ازجمله‌زنده‌یاد نادر نارپور، می‌گفتند که دوران غزل به سر آمده و غزل نخواهد توانست بار دیگر مطرح شده، پیشرفت کرده و بر جامعه تاثیر بگذارد. جالب‌آنکه خود نادرپور چندین غرل زیبا سروده است. من با این نظرات مخالف بودم و اعتقادم این بود که می‌شود در قالب غزل، حرف‌های تازه‌ای زد.

بهبهانی اضافه کرد: در مقابل نظرات مخالف، مقاومت کردم و خوشبختانه؛ نه تنها در این مسیر موفق شدم، بلکه شاعران دیگری نیز؛ وقتی که موفقیت من برایشان محرز شد، به سرایش غزل روی‌آوردند. من در این مسیر، از سال ۴۸ تصمیم گرفتم که اوزان تازه‌ای را در سرایش‌هایم تجربه کنم زیرا اوزان تازه به من اجازه می‌دادند که موضوعات تازه‌ای را در شعر‌هایم دنبال کنم. البته پذیرش این اوزان در ابتدا برای مخاطبان سخت بود اما رفته رفته آن‌ها را پذیرفتند و از آن‌ها استقبال کردند.

وی گفت: این مسیر را ادامه دادم و به سبک خاص خودم در سرایش غزل رسیدم. آنچنانکه غزل خود را با تمام گونه‌های نوآیینی که در طول این‌سال‌ها اتفاق افتاده، متفاوت می‌بینم و معتقدم اگر نام و امضای من در زیر شعر‌هایم نباشد، مخاطب متوجه می‌شود که شعر؛ به سیمین تعلق دارد، نه به شاعری دیگر.

این شاعر، درمورد وضعیت شعر در دهه‌ها و دوره‌های آتی اظهار داشت: نمی‌شود برای آینده قضاوت کرد. من تنها از مسیری که خود طی کرده‌ام، راضی هستم و برای شاعران نو‌آیین دیگر نیز آرزوی موفقیت می‌کنم. ولی به هر تقدیر، دوره‌های مختلف؛ مختصات مختلفی را به همراه دارند و معمولا در هر دوره‌ای برخی از شاعران چهره می‌شوند و بسیاری دیگر نیز در سطوح مختلف به سرایش ادامه خواهند داد.