کار مفید؛ ژاپنیها از خستگی می میرند و در ایران...

۲۲ دقیقه در روز کار مفید کارمندان ایرانی/ در ژاپن مردم از خستگی مزمن می میرند

آیا موضوع ژن و ملیت مطرح است؟
حقیقت این است که در کشور ما موضوع کار کردن و "برو کار می کن مگو چیست کار" همانند بسیاری دیگری از مسایل و مباحث در حد حرف و شعار دادن های روزمره باقی می ماند و کاری برای نهادینه کردن آن انجام نمی شود. دلیل اصلی این موضوع را نیز باید در نظام آموزش و پرورش جستجو کرد که به مفهوم واقعی کلمه برای تربیت انسان و نسل آینده کار زیادی انجام نمی دهند!
در بسیاری از کشورهای پیشرفته، خردسالان از 4 سالگی موظف به حضور در مهد کودک به منظور آموزش هستند. به عبارت دیگر، بچه ها از سن بسیار کم برای آموزش فراخوانده می شوند. در صورتی که در کشور ما طی چند سال اخیر دوره پیش دبستانی به پدر و مادرها توصیه می شود. یعنی اجباری در کار نیست و در اصل کودک 6 سالگی اش به اتمام رسید، آموزش به صورت جدی را تجربه خواهد کرد.
این اتفاق در شرایطی است که بسیاری از صاحب نظران عرصه تربیت و روانشناسان معتقدند تا 5 سالگی و برخی دیگر تا 8 سالگی را سال های بسیار مهمی می دانند. به گونه ای که افراد حتی در سن بالا نیز به آموزش ها و شرایط این دوره از سن خود چنان وابستگی دارند که با وجود همه آگاهی ها و تربیت ها باز هم از شرایط آن نمی توانند رهایی پیدا کنند.
خردسالی که در 4 سالگی آموزش و تربیت را آغاز می کند، بدون شک بسیاری از مفاهیم را از طریق ناخودآگاه خود دریافت می کند. کار کردن یکی از مفاهیمی است که باید به کودک آموزش داده شود تا در آینده شخصی مسئولیت پذیر و علاقمند به کار و فعالیت باشد. در صورتی که در کشور ما این گونه آموزش ها به عهده خانواده ها گذاشته می شود و هر خانواده ای بنا به شرایط اجتماعی و موقعیت اقتصادی و میزان درک و فهم خود از مسایل فرزندانش را تربیت می کند. به این ترتیب، هیچ هماهنگی و هم راستایی در شرایط تربیتی کودکان جامعه به وجود نمی آید.
موضوع کار کردن در جامعه ما، متاسفانه با بسیاری از باورها و عرف ها اشتباه چنان آمیخته شده است که کار کردن یک کودک یا نوجوان در تعطیلات تابستان را نه تنها خوب و مفید و راهگشا نمی دانیم، بلکه نشانه ای از ضعف خانواده در مسایل اقتصادی و گاه فرهنگی به حساب می آید. این موضوع سال ها است به شهرستان ها و حتی شهرهای کوچک نیز سرایت کرده است.
زمانی فقط خانواده های رفاه زده (مفهوم این کلمه کاملا با واژه مرفه یا برخوردار از رفاه مادی در تضاد است) ساکن تهران و شهرهای بزرگ بودند که اعتقادی به کار فرزندان خود در طول تابستان نداشتند. در صورتی که اکنون خانواده ها در شهرستان ها نیز دچار همین اشتباه شده اند. یعنی بسیاری از خانواده ها حاضرند فرزندان خود را بدون برخورداری از هر گونه آموزش یا فعالیتی جنبی که بتواند به رشد فکری و جسمی فرزندشان کمک کند، به آسانی در کوچه و خیابان رها کنند یا اجازه بدهند ساعت ها پشت کامپیوتر بنشینند یا فیلم تماشا کنند، اما حاضر نیستند آنها را برای برخورداری از کاری تشویق یا راهنمایی کنند که می تواند حرفه ای به آنها بیاموزد یا شرایط ذهنی شان را رشد دهد.
در بسیاری از کشورهای صنعتی و ثروتمند جهان این پرسش از کودکان و نوجوانان که "امسال می خوای کجا کار کنی؟" هیچ ربطی به دارا و ندار بودن خانواده ها و موقعیت اجتماعی پدر و مادر آنها ندارد. در چنین جوامعی همه در مدرسه و از سن پایین یاد گرفته اند که "کار عار نیست" و باید برای داشتن زندگی بهتر و جامعه ای پویاتر همه کار کنند. همه باید استعدادها و توانایی های خود را بشناسند و برای حضور در حرفه ای که با شرایط آنها مناسب است، خود را آماده کنند. پرسشی که در کشور ما یک تابوی سخت محسوب می شود!؟
چند دهه پیش، در کشور ما فرزندان راه پدران را از نظر مسایل شغلی در پیش می گرفتند. فرزند خیاط، باید خیاط می شد. کفاش زاده باید به شغل پدر در می آمد و سایر مشاغل نیز به همین صورت نسل اندر نسل تداوم می یافت. اما از حدود 100 سال پیش به این طرف که کاسبی های کوچک به شدت افزایش یافته اند و پشت میز نشینی تبدیل به یک سنت دیرینه شده است و بسیاری از فرزندان حاضر نیستند مشاغل سخت پدران شان را دنبال کنند، بی مسئولیتی نیز در میان نوجوانان و جوانان نیز به شدت گسترش یافته است.
البته در اینجا باز هم پای نبود تعلیم و تربیت هدفمند و عمومی به میان می آید. در بیشتر کشورهای صنعتی و ثروتمند، دولت ها طی آموزش هایی که به گروه های مختلف سنی ارایه می کنند، شرایط بروز استعدادهای مختلف را نیز به وجود می آورند. کودکان به گروه های مختلف تقسیم می شوند و هر کس بنا به توانایی فنی یا ذهنی اش در گروهی مشخص به فعالیت می پردازد و کارشناسان به پدر و مادرها مشاوره می دهند که به چه صورت می توانند فرزندان خود را برای داشتن آینده ای بهتر هدایت کنند.
در کشور ما این مهم برعهده خانواده ها گذاشته شده است. بسیاری از خانواده های ایرانی هم که به استعدادیابی فرزندان خود نمی پردازند، زمانی سر بلند می کنند که فرزندشان دوران مدرسه را پشت سر گذاشته است و بدون برخورداری از حرفه یا شغل مشخص و قابل اعتنایی، به صف بیکاران جامعه پیوسته است. در این شرایط است که پدر و مادرها یا برای قبولی فرزندان شان در دانشگاه و به تعویق انداختن این شرایط برای چند سال بعد اقدام می کنند یا به دنبال یافتن دوست و آشنا و فامیلی در یکی از اداره های دولتی و خصوصی هستند تا به تعبیری دست آنها را بند کنند و این سیر تسلسل از زیر کار فرار کردن کارمندان همچنان ادامه می یابد.