زندانيان مهريه گوش به زنگ قيمت سكه

روزنامه ابتکار: اين روزها افزايش قيمت سکه بيش از همه محکومان مهريه را نگران کرده است. آنها هر روز اخبار قيمت سکه را پيگيري مي‌کنند. اين در حالي است که رکود زني قيمت سکه باعث مراجعه دوباره آنها به دادگاههاي خانواده و درخواست کاهش اقساط ماهيانه شده است.در حال حاضر و بر اساس آمار ستاد ديه کشور بيش از سه هزار نفر به دليل عدم توانايي در پرداخت مهريه در زندان به سر مي‌برند که افزايش قيمت سکه اميد آنها براي آزادي از زندان را هر روز کمرنگ تر مي‌کند. محکوماني که درحال پرداخت اقساط مهريه هستند هم با اين روند خود را به زندان نزديکتر مي‌بينند.بسياري از كارشناسان مي‌گويند اين باور غلط که مهريه را چه کسي داده و چه کسي گرفته بايد از بين برود و جوانان با توجه به وضعيت مالي و توانايي شان در پرداخت مهريه اقدام تعيين مهريه کنند. البته اين کار نياز به فرهنگسازي و آگاهي جوانان درباره شرايط پرداخت مهريه دارد.
پس از ورود به دادگاه خانواده شلوغي آنجا در نگاه اول جلب توجه مي‌کند. زناني که دادخواست به دست در صف باطل کردن تمبر ايستاده اند. مرداني که دستبند فولادي دستان آنها را به هم گره زده است و مامور زندان مراقب است تا او فرار نکند. برخي نيز براي اثبات اعسار خود چهار شاهد را همراه خود به دادگاه آورده اند. ناگهان صداي درگيري زن و مرد جواني در ميان همهمه جمعيت بلند مي‌شود. همه نگاهها به سمت زوج جوان مي‌چرخد. مرد جوان در حالي که از سالن خارج مي‌شد با فرياد گفت: مهريه ات را مي‌دهم. اما براي طلاق بايد دنبالم بدوي. من طلاقت نمي‌دهم. بايد به زندگي با من ادامه بدهي. کاري مي‌کنم هر روز هزار بار آرزوي مرگ کني....... وکيل زن جوان هم سعي مي‌کرد موکلش را آرام کند تا جوابي به تهديدهاي شوهرش ندهد.
چشم انتظار بخشنامه رئيس قوه قضاييه
منشي يکي از شعبه‌هاي دادگاه از اتاق خارج شد و خطاب به حاضران در راهرو گفت: وقت رسيدگي ساعت 10. بعد هم زن و مرد جواني از جاي خود برخاسته و وارد شعبه شدند. مرد جوان چند دقيقه بعد از شعبه خارج شد و از شاهدانش خواست براي شهادت درباره ناتواني او در پرداخت اقساط مهريه وارد شوند. بعد از دادگاه سراغ مرد جوان مي‌روم. دلش پر است و مي‌خواهد سرگذشت او را بنويسيم تا درس عبرتي براي جوانان دم بخت باشد.” دو سال قبل با همسرم آشنا شده و به خواستگاري او رفتم. چند ماه بعد هم با مهريه 450 سکه طلا به عقد هم درآمديم. تصور مي‌کردم با هم خوشبخت خواهيم شد اما بعد از عروسي او به بهانه هاي مختلف دعوا راه مي‌انداخت و يک روز با جمع کردن جهيزيه اش راهي خانه پدرش شد. يک هفته بعد هم دادخواست مهريه به دستم رسيد. پس از چند جلسه دادگاه 35 سکه به عنوان پيش قسط و ماهي يک سکه به عنوان اقساط تعيين شد. حقوق ماهيانه من 500 هزار تومان است و قيمت سکه به يک ميليون تومان رسيده است. اگر يک ماه نتوانم قسط مهريه را بپردازم بايد به زندان بروم. اين تنها مشکل من نيست و خيلي از محکومان مهريه با افزايش ناگهاني قيمت سکه به دردسر افتاده اند. نگاهي به دادخواست ها بياندازيد متوجه مي‌شويد اغلب محکومان به مهريه درخواست کاهش اقساط داده اند. حالا همه نگاه ها به رئيس قوه قضاييه است تا با صدور بخشنامه اي زمان رسيدگي به دادخواست هاي کاهش اقساط مهريه کوتاهتر شود. در غير اينصورت ما شاهد افزايش زندانيان مهريه خواهيم شد.
زندانيان زياد مي‌شوند
به گزارش مهر يکي ديگر از محکومان مهريه نيز مي‌گويد: من مدت 20 روز در زندان بودم. زماني که حکم صادر شد بايد براي 20 سکه پيش قسط حدود 9 ميليون تومان مي‌پرداختم. به دليل مشکلات مالي به راي اعتراض کردم و پرونده به دادگاه تجديدنظر رفت. حالا دادگاه تجديدنظر درخواستم را رد کرده و 9 ميليون تومان پيش قسط به تبديل به 20 ميليون تومان شده است. راي در دادگاه تجديدنظر تاييد شده و ديگر قابل اعتراض هم نيست. زندان رفتن ما هيچ مشکلي را حل نمي‌کند و باعث بيکار شدن خيلي از محکومان شده است. اگر پول يا دارايي داشتيم که دادگاه توقيف مي‌کرد پس صدور حکم سنگين براي محکومان تنها باعث افزايش تعداد زندانيان مي‌شود. اسدالله جولايي- مديرعامل ستاد ديه کشور- در اين باره مي‌گويد: مهريه يکي از دغدغه‌هاي ستاد ديه است که متاسفانه در کشور ما به يک معضل تبديل شده است. خانواده‌ها و جوان‌ها از روي چشم و همچشمي و بدون آگاهي با قبول و تعيين کردن مهريه‌هاي سنگين باعث ورود افراد به زندان‌ها مي‌شوند و اين مساله بايد به جوان‌ها و خانواده‌ها آموزش داده شود. وي افزود: اميدواريم با تصويب اصلاح قانون ماده 2 محکوميت مالي توسط مجلس شوراي اسلامي ورود افرادي که به علت مهريه در زندان هستند، حذف شود. چرا که تعداد سکه‌هاي تعيين شده براي مهريه به قدري زياد است که اگر آن شخص براي مثال تمام عمر خود را کار کند و خرج نکند باز هم نمي‌تواند آن مبلغ را تامين و پرداخت کند.
محکومان مهريه درخواست تعديل اقساط دهند
محمدعلي نجفي توانا- جرم شناس و حقوقدان- هم با اشاره به اثرات منفي افزايش قيمت سکه طلا بر روي محکومان مهريه به مهر مي‌گويد: مردان بايد در زمان تعيين مهريه به دو نکته توجه داشته باشند. نخست عندامطالبه بودن مهريه است. يعني پس از عقد زن هر زمان مي‌تواند مهريه خود را پرداخت کند و زن موظف به پرداخت آن است. دومين موضوع تعيين مهريه بر اساس نرخ روز است. تعيين مهريه بر اساس سکه طلا باعث فراز و فرود در آن مي‌شود. افرادي که سال گذشته با سکه طلاي 400 هزار توماني مهريه تعيين کردند اگر همسرشان درخواست مطالبه مهريه کند آن را بايد بر اساس نرخ کنوني سکه طلا پرداخت کنند. وي افزود: طي سال هاي اخير شاهد بوديم برخي زنان براي تحت فشار قرار دادن همسر خود يا تنبيه او از مهريه به عنوان اهرم فشار استفاده مي‌کنند. در اين صورت استنکاف مرد از پرداخت مهريه باعث ساقط شدن او از اموالش و زنداني شدنش مي‌شود. حال آنکه اين بازداشت هفته ها يا ماهها به طول مي‌انجامد.البته مکانيزم تقسيط مهريه و طرح ادعاي اعسار در سال هاي اخير رويه اي خوب داشته است که بر اساس آن دادگاه با بررسي توانمندي هاي مالي مرد اقدام به تقسيط مهريه مي‌کند. با اين توضيح نکته اي که هم اکنون قابل طرح است افزايش ناگهاني قيمت سکه طلا و تاثير آن بر روي محکومان مهريه است. زمان تعيين پيش قسط و اقساط دادگاه بر اساس قيمت روز سکه اقدام به تعيين آن کرده است که حالا با افزايش قيمت سکه طلا توانايي مرد در پرداخت آن کمتر مي‌شود. اين استاد دانشگاه درباره راهکار قانوني براي برطرف کردن اين مشکل محکومان مهريه گفت: بحث اعسار و مهريه حادث است و ميزان آن شرايط فعلي افراد است. حال آنکه با افزايش قيمت سکه طلا محکومان مي‌توانند از دادگاه تقاضا کنند نسبت به تعديل اقساط محکومان تجديدنظر کند. نجفي توانا همچنين با اشاره به لزوم اصلاح قانون ماده 2 محکوميت مالي گفت: در اين زمينه حقوق زن هم مطرح است. نمي‌شود او را از حقش محروم کرد و طلبکار را به حال خود رها کرد. به همين خاطر پيشنهاد مي‌شود همزمان با حذف ماده 2 نحوه محکوميت هاي مالي در مهريه، تضمين لازم براي حق طلبکار هم در نظر گرفته شود. يک جامعه شناس و استاد دانشگاه هم معتقد است: افزايش قيمت سکه و طلا کاهش چشمگير ازدواج را در پي دارد و به زودي با بحران ازدواج روبرو مي‌شويم. دکتر امان الله قرايي مقدم گفت: سکه يک ميليوني سبب کاهش ازدواج هاي رسمي و افزايش ازدواج هاي موقت مي‌شود که درآينده بحران هاي خانوادگي بيشماري را براي جامعه ايجاد مي‌کند. وي با اشاره به اين که بر خلاف تصور گراني سکه سبب افزايش آمار طلاق در جامعه مي‌شود گفت: اين افزايش سبب ايجاد حسن ناامني در ميان مردان شده و ناسازگاري را در زنان شوهردار بيشتر مي‌کند. مهريه نشان دهنده سپردن تعهد از سوي مرد به زن به منظور تأمين زندگي او است. به غير از موارد فوق مواردي از قانون به مرد اختيار مطلقي در اموري همچون طلاق، حضانت و فرزندان وغيره را مي‌دهد. در چنين مواقعي مهريه مانند ديگر حقوق مالي زن مي‌تواند ابزاري براي جلوگيري از تضييع حقوق آنها به شمار آيد اما متأسفانه تعيين مهريه هاي سنگين در چندسال اخير رواج زيادي يافته و اين امر از موانع ازدواج، بالا رفتن سن ازدواج و يا روانه شدن جوان ها به سوي زندان ها است.