تداوم روند صعودی تورم

دنیای اقتصاد: با گذشت نزدیک به دو ماه از هشدار رييس کل بانک مرکزی مبنی بر «افزایش تورم در سال 91 » گزارش‌ها حاکی از آن است که نرخ تورم فروردین ماه 91 نسبت به فروردین 90 به مرز 24 درصد رسیده است. این یعنی 7/2 درصد افزایش تورم نسبت به رقم اعلام شده از سوی بانک مرکزی در اسفند ماه سال گذشته.

نکته مهم، روند تورم میانگین است که در دوازده ماه منتهی به فروردین امسال به مرز 22 درصد رسید. محمود بهمنی ريیس کل بانک مرکزی در آغاز سال نو خورشیدی در یادداشتی، به «شتاب تورم» و کاهش «رشد اقتصادی» به عنوان دو چالش بزرگ نظام اقتصادی ایران در سال 91 اشاره و نسبت به افزایش نرخ تورم به دلیل اجرای برخی از سیاست‌ها، ابراز نگرانی کرده بود. حال به نظر می‌رسد که این پیش‌بینی رييس کل بانک مرکزی خیلی زود تحقق یافته و نمود عینی آن در افزایش 7/2 درصدی تورم ماهانه فروردین ماه دیده می‌شود.

نرخ تورم دوازده ماه منتهی به فروردین ماه 91 در 16 سال گذشته، چهارمین رکورد در نوع خود به شمار می‌رود. سال 74 با اجرای قانون موسوم به «تعدیل ساختاری» نرخ تورم سالانه بیش از 49 درصد شد. پس از آن در سال 75 نرخ تورم به 2/23 رسيد ولي تا سال 87 پايين‌تر از اين سطح قرار داشت. در سال 87 نرخ تورم با رقم 4/25 درصد بار ديگر افزايشي جديد را ثبت كرد و حال آهنگ صعودی نرخ تورم سالانه به گونه‌ای ادامه یافته که در دوازده ماه منتهی به فروردین ماه نزدیک به 22 درصد رسیده است.

نرخ تورم از طريق محاسبه قيمت هفتگي، ماهانه و سالانه يك «سبد كالاي پايه» محاسبه می‌شود. اين سبد كه به عنوان «سبد پايه» شناخته مي‌شود، هر چند سال يك بار مورد بازنگري قرار مي‌گيرد. تدوين اين سبد از سال 1338 آغاز شد و آخرين بار در سال 1383 با دربرداشتن 359 قلم كالا و خدمات در 75 شهر منتخب كشور و در 12 گروه كالايي مورد استناد قرار گرفت.
با اين حال، ارقام به دست آمده از حاصل اين سبد كالايي در سه شيوه كه هر كدام يك مقطع زماني خاص را نشان مي‌دهند، مورد تجزيه و تحليل قرار مي‌گيرد. در محاسبه نرخ تورم سه روش عمده وجود دارد. روش اول، محاسبه تغيير «نقطه به نقطه نرخ تورم» است؛ يعني مثلا گفته مي‌شود نرخ تورم در ارديبهشت ماه 90 در مقايسه با ارديبهشت ماه 89 چه تغييري كرده است. روش دوم محاسبه تغيير ماه به ماه است ؛ يعني نرخ تورم ارديبهشت ماه 90 در مقايسه با فروردين 90 چگونه بوده است. اما روش سوم متوسط 12 ماه سال است. به اين صورت كه گفته شود نرخ تورم در 12 ماه منتهي به ارديبهشت 90 در مقايسه با 12 ماه منتهي به ارديبهشت 89 چقدر بوده است.

رشد 350 درصدی قیمت‌ها در ده سال اخیر
در فروردین ماه سال 81 ، عدد شاخص تورم 1/70 واحد بوده است. این رقم در فروردین ماه 91 به 65/317 واحد رسیده. به عبارت دیگر، در 10 سال گذشته قیمت ها بیش از 5/4 برابر رشد داشته؛ یعنی 350 درصد افزایش.

روند تورم ماهانه
نرخ تورم ماهانه در فروردین ماه سال 90 نزدیک به یک درصد بود. رقم دقیق نرخ تورم ماهانه فروردین ماه 8 دهم درصد است. اما به فاصله یک سال نرخ تورم ماهانه به 7/2 درصد رسیده است. بالاترین میزان نرخ تورم ماهانه در ماه‌های بهمن و اسفند سال گذشته بوده. آنجا که به ترتیب 2/3 و 4/3 درصد به شاخص قیمتی کالاهای مصرفی اضافه شده است. روند ماهانه نرخ تورم نیز طی یک سال گذشته نشان می‌دهد، تا بهمن ماه سال گذشته، این شاخص در کانال یک تا دو درصدی حرکت کرده؛ اما در بهمن و اسفند به یکباره اوج گرفته و به کانال 3 درصدی وارد شده است. تا این که در فروردین 91 نیز روند افزایشی نرخ تورم تداوم پیدا کرده است.

روند تورم نقطه‌ای
بررسی تورم «نقطه به نقطه» نیز از آهنگ افزایشی این شاخص در فروردین ماه 91 نسبت به فروردین ماه 90 حکایت دارد. در فروردین سال گذشته نرخ تورم نقطه ای 7/19 درصد بود. این رقم در ماه بعد به 2/21 درصد افزایش پیدا کرده و تا آبان ماه در کانال 22 درصد باقی مانده است. در آذر ماه سال 90، همزمان با یک سالگی اجرای هدفمندی یارانه ها ، نرخ تورم نسبت به آذر ماه 89 به 4/24 درصد رسید. طی ماه‌های باقیمانده از سال، روند تورم نقطه‌ای قدری کنترل شده و به مرز 22 درصد رسید. اما در فروردین ماه 91 بار دیگر این روند صعودی شده و به مرز 24 درصد رسیده است.

تورم سالانه
نرخ تورم میانگین در فروردین ماه سال گذشته 2/13 درصد بود. اما حالا در فروردین ماه امسال به 8/21 درصد رسیده و نزدیک به 9 درصد افزایش یافت. در نرخ تورم میانگین، نرخ تورم دوازده ماه منتهی به یک ماه نسبت به دوازده ماه منتهی به همان ماه در سال قبل محاسبه می‌شود. بررسی روند تورم میانگین یک سال گذشته نشان می‌دهد که این شاخص نیز آهنگ افزایشی خود را با شیب ملایمی در تمام یک سال گذشته حفظ کرده است. نرخ تورم میانگین تا آبان ماه به کانال 20 درصدی وارد شده و حالا به مرز 22 درصد رسیده است.