مهمترین دلایل قهر قشر ارزشی با سینما

فیلم نجیب و خوب "بوی پیراهن یوسف" را برای چندمین بار از شبکه پنج سیما ملاحظه و لذت بردم دراثنا و پایان فیلم با خودم فکر کردم چه اتفاقی افتاد که از این دست آثار در سبد تولید فیلم های سینمایی قرار نگرفت و کم کم تولید مشابه َآن از چرخه تولید کنار رفت این فیلم که در سال 74 با بازی خوب آقای علی نصیریان و خانم نیکی کریمی ، آقای جعفر دهقان و آقای قاسم زارع ساخته شده است به لحاظ مضمون و محتوا و هم به لحاظ ساختار، کاری ماندگار در حوزه اجتماعی و دفاع مقدس است ، اکران سینمایی این اثر به نوبه خود با استقبال خوبی از سوی مردم مواجه شد.

غرض از نگارش این مطلب نقد و بررسی فیلم ارزشمند "بوی پیراهن یوسف" نیست بلکه به این موضوع می خواهم بپردازم چه شده است که مردم رفتن به سینما را در اولویت های فرهنگی خود قرار نداده و آنرا از سبد فرهنگی خود کنار گذاشته اند؟

عوامل متعددی برای آن می شود بر شمرد از جمله فاصله سالن های سینمایی با مناطق مختلف و تمرکز آنان در مرکز شهرها ، کمبود سالن ها ی سینمایی ، ورود شبکه های مختلف تلویزیونی که آثار سینمایی را پس از مدتی پخش می کنند، توزیع آثار سینمایی در شبکه خانگی و ....

لکن عمده دلیل قهرمردم فرهیخته و انقلابی با سالن های سینما را می توان در 4 موضوع مهم و اصلی دسته بندی کرد.

1- مردم ایران دارای پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی و باسابقه اخلاقی و بهره مند از ارزشهای انسانی و اسلامی می باشند و انتظار دارند هنگامی که با خانواده خود به تماشای یک اثر در سالن های سینمایی می نشینند به فرهنگ، ارزشها و باورهایشان توهین نشده باشد.

متأسفانه آثاری که بعد از سالهای 76 با روی کار آمدن دولت اصلاحات بر پرده نقره ای سینما نقش بست به لحاظ مضمون و محتوا ژ، و هم به لحاظ رعایت شئونات بازیگران این باورها و ارزشها را زیر پا گذاشت و تولید آثار سینمایی کم کم به سمت و سویی رفت که با فرهنگ مردم همخوانی نداشت.

ساخت فیلم های بد و بی محتوا – که به لحاظ کثرت تولید در این سالها از نام بردن آن معذورم- همراه با عدم رعایت شئونات – علی الخصوص پوشش هنرپیشه ها- مردم احساس کردند به باورها و ارزشهای آنان در هنر هفتم اهانت می شود لذا قشر عظیمی از مردم که بابت حفظ این ارزشها هزینه های زیادی را متحمل شده و به نام دین، انقلابی اسلامی کرده بودند و بهترین جوانانشان را تقدیم کرده بودند با سینما قهر کردند.

2- دومین دلیل قهر مردم با سینما را در فضای موجود در سالن های سینما می توان جستجو کرد بنده افتخار این را داشتم به عنوان تهیه کننده فیلم سینمایی شکارچی شنبه که در دویست دانشکده و دانشگاه – علاو بر اکران عمومی - در سراسر کشور به نمایش درآمد در حداقل بیست دانشگاه برای نقد و بررسی این فیلم حضور یافتم در ابتدای کار از دانشجویان سوال می کردم آنهایی که ظرف یکسال گذشته برای تماشای فیلم به سینما نرفته اند دستشان را بالا بیاورند که تقریباً تمامی دانشجویان دستشان بالا بود. وقتی دلیل آنرا جویا می شدم عمده دلیلی که می شنیدم ناراحتی و نگرانی آنان علاوه بر دلیل ذکرشده در بخش اول فضای بد فرهنگی حاکم بر سینما ها بود.

دانشجویان اظهار می داشتند سینما که مال ما نیست! سینما را از ما بهترون و قشری از دخترکان و پسرکانی تسخیر کرده اند که برای خوشگذرانی و ساعاتی در کنار هم بودن در خلوت و جلوت سالن سینما را انتخاب کرده اند و تماشای فیلم بهانه شده است.

در همین روزها قرارشد سینما ها به بخش مستقیم مسابقات یورو 2012 اقدام نمایند که وقتی نیروی انتظامی به دلیل انجام اعمال خلاف عفت توسط تماشاگرنماها با آن مخالفت کرد و ورود خانم ها را مانع شد سینما داران اظهار داشته اند که از دخترها نیایند که ما فروش نداریم! پس معلوم میشود که اگر غرض دیدن فوتبال بود که در منزل و یا از طریق شبکه های ماهواره ای دیدن آن مشکل نبود پس غرض چیز دیگری است که قلم حیا می کند. لذا دومین دلیل قهر جامعه فرهیخته ایران با سینما فضای فرهنگی حاکم بر سالن های سینما است.

3- سومین دلیل رفتار وکردار برخی از هنرمندان است که از دو جنبه قابل بررسی است یکی رفتار شخصیتی این دسته از هنرمندان است که متأسفانه برای فرهنگ و سبک زندگی اکثریت مردم ارزش قائل نیستند و شئونات فرهنگ ایرانی ، انسانی و اسلامی مردم را نادیده گرفته و با ظاهرشدن در مجامع و کوچه و خیابان با ظاهری مغایر با این شئونات موجب دلخوری مردم را فراهم کرده اند و هرروز اخباری از کشف حجاب و یا بد پوشی فلان هنرپیشه و هنرمند و یا ارتباط بهمان هنرمند مرد با فلان دختر و ... خلاصه از این دست اخبار که متأسفانه صحت برخی از آنان نیز تأئید میگردد موجب کدورت خاطر مردم نجیب و شریف ایران شده است.

جنبه دوم رفتار اجتماعی و سیاسی هنرمندان است که نمود بارز آن در دهمین انتخابات ریاست جمهوری و فتنه 88 بروز پیداکرد و برخی از هنرمندان شاخص وارد عرصه جناح بندیهای سیاسی شدند و بعد از آن نیز در پوشش خانه سینما این رفتار را ادمه دادند و ادای اپوزیسون را در آوردند به طور اصولی پذیرفته شده است که هنرمندان می توانند به عنوان مرجع اجتماعی الگوی رفتاری جامعه باشند لکن این الگو چنانچه وارد دسته بندیهای سیاسی و جناحی شود به خود و جامعه لطمه خواهد زد هنرمند زمانی می بایست به طور تمام قد به این عرصه وارد شود که منافع ملی کشور به خطر افتاده باشد نه اینکه خود را هزینه یک فرد یا جناح نماید که مدتی بر مسند قدرت تکیه خواهد زد و بعد از مدتی جای خود را به دیگری می دهد.

4- چهارمین و آخرین دلیل قهر مردم با سینما موضوع اقتصادی است . درست است که در مقام مقایسه با سالهای گذشته وضع اقتصادی و زندگی مردم بهبود یافته لکن به همان اندازه- بلکه بیشتر- توقعات و سطح زندگی آنان نیز ارتقاء یافته است لذا رفتن به سینما از سبد اقتصادی مردم خارج شده و دغدغه اولیه آنها محسوب نمی گردد.

امروز سینما رفتن تنها خرید بلیط نیست چنانچه خانواده ای عزم دیدن فیلمی را بنماید باید هزینه های غیراز تهیه بلیط پرداخت نماید از آن جمله هزینه ایاب وذهاب و وقت رفت وآمد، خرید و صرف یک وعده غذای مناسب در کنار خانواده و احتمالاً خرید برخی لوازم و تنقلات برای اهالی خانواده.

لذا هزینه اقتصادی آن بالاست و مقرون به صرفه نیست در این خصوص ورود دولت در جهت حمایت از سبد فرهنگی مردم موضوعیت پیدا می کند و می طلبد بخش مهمی از بودجه های مربوط به حوزه سینما به خانواده ها اختصاص یابد و اکران فیلم ها نیز از این طریق حمایت شود و باتوزیع کارت سینما مابین اقشار مختلف علی الخصوص دانشجویان، طلاب، دانش آموزان و کارمندان زمینه بهره مندی آنان از تماشای فیلم هایی از جنس خودشان را فراهم آورد.

تقریباً شبیه اتفاقی که در حوزه کتاب افتاده است که با حذف یارانه کاغذ این یارانه بصورت کارت و بن خرید کتاب بین اقشار مختلف توزیع می گردد و مناسب است سازمان سینمایی حداقل نیمی از بودجه سینما را به این مهم اختصاص و نیمی را هزینه و یارانه تولید نماید.

* محمد قهرمانی مدیر عامل موسسه فرهنگی –هنری شهید آوینی