درختچه روی برج ارگ کریمخان سبز شد + عکس

رشد تعدادی گیاه و درختچه روی آجرهای برج شمال غربی ارگ کریمخان زند در شهر شیراز بخش‎هایی از این اثر تاریخی و زیبا را به خطر انداخته است. این اتفاق در حالی رخ می‎دهد که به گفته کارشناسان رشد و نمو گیاهان روی آثار تاریخی و ریشه دواندن آنها موجب ایجاد شکاف در میان بافت تاریخی اثر می‌شود.

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ ارگ مربع شکل کریم خان زند در مرکز شهر شیراز، شاخص‎ترین و معروف‎ترین یادگارهای به جامانده از وکیل‎الرعایای معروف است. ساخت ارگ بین سال‎های 1766 و 1767 میلادی انجام شد و کریمخان بهترین معماران زمان خود را جهت ساخت آن بکار گرفت. به گفته تاریخ‌نگاران او همچنین بهترین مصالح را از داخل و خارج کشور تهیه و ساخت بنا را به‌سرعت تمام کرد.

روی برج ضلع شمال غربی این ارگ به دلیل نبود تخلیه صحیح آب ناشی از باران از ناوادان‌های آن تعدادی گیاه و درختچه مجال رشد و نمو یافته‌اند و در بی‌توجهی مسئولان محافظت از این بنای ارزشمند تاریخی در حال ریشه دواندن و بزرگ شدن هستند.

این اتفاق در شرایطی رخ می دهد که «فرخ رضوی»، کارشناس میراث فرهنگی به CHN می‎گوید: «ریشه دواندن درختچه‎ها و گیاهان در میان بافت تاریخی اثری مانند ارگ کریمخان در درازمدت منجر به افزایش شکاف میان آجرهای بنا و ایجاد ترک‎های بزرگ در آن می‌شود. علاوه بر این رشد گیاه در ارتفاع حدود 10 متری برج ارگ نشان می‎دهد در این قسمت منبعی از رطوبت وجود دارد که آب مورد نیاز این گیاهان را تامین می‎کند و این مسئله می‎توان برای این قسمت از برج خطرساز و آسیب‎زا باشد.»

این کارشناس در ادامه تاکید می‎کند: «این اتفاق در شرایطی رخ می‎دهد که به راحتی و بدون هیچ هزینه‎ای می‎توان این گیاهان را از روی دیوارهای ارگ کریمخان پاکسازی کرد تا در آینده برای آن مشکلی ایجاد نکنند. اما مسئولان میراث فرهنگی بدون کم‎توجهی به آسیب‏هایی مانند این، مجال رشد و بزرگ شدن به گیاهان داده که در ادامه موجب بروز آسیب‎های جدی برای اثر می‌شود.»

بنای ارگ ترکیبی از دو معماری مسکونی و نظامی است. بخش درونی ارگ با ایوان‌ها و اتاق‌های نقاشی شده، آبنماها و باغچه‌ها از ظرافت خاصی برخوردار است. سه ضلع شمال، جنوب و غرب هر یک دارای یک ایوان و شش اتاق مسکونی در دو طرف آن است. ضلع شرقی شامل حمام خصوصی و برخی امکانات خدماتی است.

برج و باروی چهارگانه به انضمام خندقی که پیش از این دور آن حفر شده بود نیز نقش دفاعی بنا را بر عهده داشته‌اند. ضخامت دیوارها در پایه 3 متر و در بالا 8/2 متر است. ارتفاع برج‌ها نیز 15 متر است و از آجر ساخته شده‌اند. یکی از برج‌های چهارگانه این ارگ مانند برج پیزا کج شده بود و به این خاطر یکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز به حساب می‌آمد. روند توقف کج‌شدگی این برج به لحاظ فنی و مهندسی مورد اهمیت قرار دارد.

به گفته تاریخ نویسان ارگ کریمخان از زمانی به این نام شهره شد که سر سلسله خاندان زند شهر شیراز را به عنوان پایتخت و این بنا را به‌عنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد. این بنا در دوره زندیه به‌عنوان محل استقرار حکومت و در دوره قاجاریه به‌عنوان محل زندگی فرمانداران محلی استفاده می‌شد. عبدالحسین میرزا فرمانفرما حکم‌ران فارس، دستور به بازسازی مینیاتورهای نقاشی شده در این بنا داد.

در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ به‌عنوان زندان استفاده شد که آسیب‌هایی به آن وارد شده‌است. در سال 1350 این ارگ به اداره فرهنگ و هنر وقت واگذار شد. این بنای بزرگ اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود.