باتلاق بين‌المللی مرتع دام ها شد

روزنامه ابتکار: کرمان - باتلاق بين‌المللي جازموريان که روزگاري يکي از مهمترين زنجيره‌هاي مهاجرت پرندگان سيبري محسوب مي‌شد امروز به دليل عدم رعايت حق آبه و احداث سد در بالا دست هليل رود به مرتع دامهاي عشاير تبديل شده است.
به گزارش مهر، باتلاق جازموريان در جنوب شرق استان کرمان و هم مرز با سيستان و بلوچستان يکي از مهمترين حوزه‌هاي آب ريز طي ساليان نچندان دور بود که هم اکنون به بياباني خشک مي‌ماند و در بهترين حالت در مناطق گود و سابقا پر آب اين باتلاق بين‌المللي پوشش سبز گياهي وجود دارد که در حال حاضر به مرتع دامهاي محلي تبديل شده است.جازموريان در پي خشکسالي در جنوبشرق کشور به خصوص استان کرمان اين روزها حال و روز خوشي ندارد و سهم اين حوزه آب ريز از رودخانه‌هاي دائمي هليل رود و بمپور که روزگاري اين باتلاق را پر آب مي‌کردند اکنون به صفر رسيده است و به دليل عدم بارش بارندگي در اين مناطق و خشکسالي 15 ساله در کرمان جازموريان که روزگاري مهمان انواع پرندگان کم ياب و از مهمترين اکوسيستمهاي مهاجر پذير پرندگان ايران محسوب مي‌شد اکنون در بهترين حالت به چراگاهي براي دامهاي عشاير و مردم محلي منطقه مبدل شده است.نکته نگران کننده نيز تمايل عشاير براي زندگي در بستر اين تالاب است زيرا هنوز سطح آب در اين محدوده در زير زمين بالا تر از ساير مناطق است و امکان زيست در اين محدوده بيشتر است.مساحت حوزه آبگير اين باتلاق 69 هزار کيلومتر مربع تخمين زده مي‌شود و در زمان پر آبي حوزه آبگير درياچه اين باتلاق 3300 کيلومتر مربع و در زمان کم آبي 2500 کيلومتر مربع بوده است اما اکنون اين باتلاق کاملا خشک شده است.نکته قابل توجه در خصوص اين درياچه کم بودن سطح شوري آب اين درياچه بوده است که موجب رشد و نمو بسياري از گونه‌هاي گياهي و جنگل در حوزه اين باتلاق مي‌شده است.اسم اين باتلاق نيز به دليل رويش گونه اي گياه به نام جاز گرفته شده است اما در حال حاضر نشاني از اين نوع گياه نيز در منطقه ديده نمي‌شود و تنها در برخي مناطق به صورت محدود رشد کرده است. اين منطقه به دليل شرايط خاص جغرافيايي و بکر بودن باتلاق به دليل دوري از مناطق جمعيتي يکي از بي نظير و دست نخورده ترين پناهگاههاي ايران محسوب مي‌شده است.
جازموريان مکاني براي رشد و نمو گونه‌هاي گياهي و جانوري منحصر به فرد محسوب مي‌شده است و محلي براي زيست ماهي، پرندگان مهاجر و چهارپايان و حيوانات گوشت خوار منطقه محسوب مي‌شده است. نقش جازموريان در گذشته در چرخه مهاجرتي پرندگان بسيار پر رنگ بوده است بطوريکه اين منطقه در فصولي از سال ميهمان پرندگان مهاجر سيبري بوده است.از جمله مي‌توان به مهاجرت فلامينگو، غاز، اردک در اين منطقه اشاره کرد و از معدود زيستگاههاي هوبره، عقاب و شاهين و خرس سياه آسيايي و گراز محسوب مي‌شده است.
کارشناسان محيط زيست عدم بارندگي 15 ساله در اين منطقه را در خشک شدن باتلاق و درياچه جازموريان تاثير گذار مي‌دانند اما در اين ميان عدم رعايت حق آبه باتلاق به دليل احداث سد در بالا دست جازموريان از مهمترين دلايل بروز اين فاجعه زيست محيطي محسوب مي‌شود. مهمترين رودخانه‌هاي تغذيه کننده اين درياچه رودخانه‌هاي دائمي هليل رود و بمپور بوده است که در نهايت به دليل احداث سد در بالا دست رودخانه در شهرستانهاي بافت و جيرفت و عدم رعايت حق آبه جاموزيان، اين باتلاق به تدريج خشک شده است و هم اکنون در صورت بارندگي بخشهايي از اين منطقه حالت باتلاق مانند پيدا مي‌کند اما امروزه ديگر خبري از درياچه زيباي جازموريان نيست.
نماينده مردم پنج شهرستان جنوبي استان کرمان با هشدار در خصوص خشک شدن اين درياچه مي‌گويد: اين باتلاق بين استانهاي کرمان و سيستان و بلوچستان قرار گرفته است که متاسفانه به دليل عدم رعايت آب ورودي به باتلاق به دليل احداث سد در بالا دست بخش قابل توجهي از آن خشکيده است. حجت الاسلام محمد رضا اميري با تاکيد بر لزوم رعايت حق آب جازموريان گفت: خشکسالي در سالهاي اخير بر محيط زيست منطقه سايه افکنده است و خشک شدن اين حوزه آبي که از مهمترين حوزه‌هاي آبريز جنوبشرق کشور محسوب مي‌شود نيز حيات بسياري از گونه‌هاي گياهي و جانوري در معرض خطر را تهديد مي‌کند. جازموريان علاوه بر حوزه محيط زيست در زمينه اقتصاد منطقه نيز تاثير بسزايي داشته است به گونه اي که کشاورزي و دامداري مردم بومي نيز به اين حوزه آبريز وابسته است.
مديرکل محيط زيست استان کرمان نيز دليل خشک شدن باتلاق جازموريان را عدم بارندگي مي‌داند و به خبرنگار مهر مي‌گويد: خشک شدن اين باتلاق حيات بسياري از گونه‌هاي جانوري و گياهي را با خطر مواجه کرده است. عباسعلي دامنگير افزود: خشک شدن باتلاق موجب کوچ گونه‌هاي جانوري و نابودي گونه‌هاي گياهي منطقه شده است. وي خشک شدن رودخانه ها، چشمه‌ها و حوزه‌هاي آبريز را تهديدي براي محيط زيست استان کرمان عنوان کرد. خشکسالي در حالي در مظاهر مختلف در جنوب استان کرمان ديده مي‌شود که يکي از مسئولان منابع طبيعي جنوب استان کرمان چندي قبل نسبت به نابودي 35 درصد از جنگلهاي اين عرصه جغرافيايي نيز هشدار داده بود.
اما آنچه که نگران کننده تر از خشک شدن جازموريان است عدم توجه به فاجعه اي است که در اين اکوسيستم منحصر به فرد طي سالهاي اخير در حال رخ دادن است و گويي مسئولان فراموش کرده اند که جازموريان در دل کوير بي آب جنوبشرق کشور همچون بهشتي رويايي مي‌ماند که بايد براي حفظ ان تلاش کرد.