نماینده‌ای که پس‌از هر سفر به لندن می‌ رفت

قدس آنلاین: حجت الاسلام موسی قربانی را همه با انتقادات صریح و بی پرده اش می شناسند؛ نماینده مردم قائنات که طی چهار دوره نمایندگی خود مسئولیت های مختلفی را بر عهده گرفت، اما در این دوره کاندیدای حضور در مجلس نشد.

به گزارش خبرگزاری دانشجو، برای واکاوی بیشتر عملکرد گروه های دوستی به سراغ این عضو گروه های دوستی یمن، بلغارستان، کره، لبنان و الجزایر رفتیم که مشروح گفت‌وگو را در ادامه می خوانیم:
شما طی چهار دوره نمایندگی خود در مجلس، عضو گروه های دوستی پارلمانی در مجلس بودید، در ابتدا توضیحی در مورد این گروه ها و نحوه تشکیل و خصوصیات این گروه ها بدهید.
گروه‌های دوستی پارلمانی از قبل از مجلس پنجم تشکیل شد؛ به همین دلیل در ابتدای هر دوره ای از مجلس اسامی کشورهایی که با آنها مرتبط و دارای گروه دوستی پارلمانی هستیم، منتشر می شود و هر یک از نمایندگان می توانند در دو گروه ثبت نام کنند.
اگر متقاضیان هر گروه دوستی به اندازه مورد نیاز بود، اعضای گروه ها معلوم و مشخص می شوند، در غیر این صورت برای انتخاب اعضای گروه های پرطرفدار همچون کشورهای اروپایی و به عبارتی کشورهایی که دارای سفر خارجی بیشتری هستند مثل روسیه رای گیری صورت می گیرد.

هر کدام از کشورهای مهم نیز یک کشور بدل دارند؛ برای مثال بدل فرانسه، افغانستان است؛ زیرا اگر این بدل ها نباشد نیمی از کشورها بدون عضو می ماند.

برخی کشورها حتی برای برگزاری یک سفر نیز ابراز تمایل نمی‌کنند

در گروه هایی که در این سال ها عضو آن بودم، رئیس، خیلی در پی این سفرها نبود؛ البته حدادعادل اهل مذاکره هست.

بنابراین بخشی از عملکرد گروه به رئیس و بخشی دیگر به کشور مقابل و دارای گروه دوستی بستگی دارد؛ البته برخی کشورها حتی برای برگزاری یک سفر هم ابراز تمایل نمی کنند که در حال حاضر کشورهای اروپایی به این شکل هستند، البته نه تنها برای گروه های دوستی، بلکه برای سفرهای دیگر هم بدین صورت است.

سفر خارجی به حقی برای نمایندگان تبدیل شده است

من خودم همیشه سالی یک بار به عنوان روحانی کاروان به حج عمره می روم؛ به همین دلیل همراه کمیسیون عازم نشدم.

در مجلس هشتم نیز چنین اقدامی صورت گرفت، ولی ظاهراً بر اساس جوی که راه انداختند، چیزی به این افراد تعلق نگرفت.

در واقع سفر رفتن به یک حق برای نمایندگان تبدیل شده و مجلس سعی می کند افرادی را که به صورت عادی سفر نمی روند، مثل کمیسیون قضایی، را به مسافرت بفرستد.

در مجلس هشتم طی یک تقسیم بندی، اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی را به دو گروه تقسیم کردند تا یک گروه به کشورهای جنوب آسیا و گروه دوم به کشورهای اروپایی سفر کنند که گروه دوم سفری نرفتند؛ البته این سفرهای کمیسیونی بود نه سفرهای مربوط به گروه های دوستی و چون این سفر انجام نشد و این اقدامات هم نتیجه نداد، بنابراین تصمیم گرفتند اعضا را به عمره بفرستند که آن هم با جو سازی که صورت گرفت، عقیم ماند.

این گروه‌های دوستی مزیتی هم برای نمایندگان دارد؟

واقعیت این است که مزیت این گروه ها، رفتن به سفر است و اگر این سفرها با برنامه باشد می تواند ثمرات خوبی داشته باشد؛ برای مثال در سفر به الجزایر، حداد به عنوان رئیس و عابدی، نایب رئیس گروه حضور نداشتند و مسئولیت گروه را به من دادند.

بنا به تایید و اذعان سفیر ما در الجزایر که نماینده دوره هفتم مجلس هم بود و دیگر همراهان، مذاکرات خوبی صورت گرفت، اما این مذاکرات خوب صرفاً در همان جلسه بود.

شرایط عضویت در گروه‌های دوستی چیست؟

هیچ شرطی ندارد، لیست را آماده می‌کنند و افراد، کشورهای مورد نظر خود را انتخاب می‌کنند.

یعنی پراکندگی از همه‌ کمیسیون‌ها در یک گروه دوستی وجود ندارد؟

هیچ. اداره روابط بین‌الملل مجلس با توجه و تعمد یا اتفاقی دو سه بار این گروه‌ها را اعلام می کند و چون این گروه‌ها دارای یک بدل هستند به ناچار ” نماینده ای را می شناسم که همسرش مقیم انگلیس بود و خود وی عضو کمیسیون سیاست خارجی مجلس، بنابراین هر جای دنیا که می‌رفت، در نهایت سر هواپیما را به سمت لندن کج می‌کرد. “ هر دو انتخاب می‌شود؛ در حقیقت شبیه انتخابات کمیسیون‌های مجلس است، اما انتخابات کمیسیون‌های مجلس یک رای گیری هم توسط اعضای شعب دارد که در گروه های دوستی ندارد.

البته در آیین نامه ضوابطی نیز برای انتخابات و شرایط اعضای کمیسیون‌ها در نظر گرفته شده است.

بله! گر چه آن هم رعایت نمی‌شود، اما حداقل، شرایط را ذکر کرده است، می‌دانید که در آنجا اعضای شعب به خودشان رای می‌دهند، این رای گیری می تواند همراه با یک‌ نوع زد و بند باشد، اما در هر صورت باید ضوابطی را رعایت کنند، اما در مورد گروه‌های دوستی دیگر هیچ شرایطی وجود ندارد.

کدام کشورها متقاضی بیشتری داشت؟

روسیه این طور است، در قدیم کشورهای اروپایی پرطرفدار بودند، ژاپن، کره و کشورهایی که سفر بیشتر دارد، طرفدار زیادتری هم دارد.

روحیات خاص احمدی نژاد باعث حذف نماینده مشخص از سفرهایش شد

در مورد همراهی نمایندگان با رؤسای جمهور، تا دوره خاتمی اشخاص ثابتی عازم می شدند؛ دعایی، عضو ثابت سفرهای رئیس جمهور بود که اواخر ریاست جمهوری خاتمی کمی اعتراض شد و روند تغییر کرد، در زمان احمدی نژاد هم چند بار این اتفاق افتاد، اما به دلیل روحیات خاص وی این روند حذف شد.

پس عملاً کمیته، نظارت خاصی بر روند، علت و نتایج سفر ندارد.

هنگامی که تقاضای سفر به دست آنها می رسد، اطلاعات اجمالی را درخواست می کنند، اما کمیته معمولاً سفرها، مخصوصاً سفرهای کمیسیون‌های بی سفر را رد نمی‌کند.

اقدامات توقیفی هیئت رئیسه در ارتباط با نمایندگان به جایی نمی‌رسد

حتی کمیسیون به آنها می‌گوید که چون تا به حال این توفیق نصیب ما نشده، خودتان سفر را مهیا کنید؛ در این صورته هم وزارت امور خارجه و هم آن کمیته در برگزاری این سفر تلاش می کنند.

موارد مورد مخالفت بسیار کم است؛ چون در مجلس اقدامات توقیفی هیئت رئیسه در ارتباط با نمایندگان هیچ وقت به جایی نمی‌رسد.

دائمی نبودن هیئت رئیسه مجلس از آفات پیشرفت گروهای دوستی است

اگر هیئت رئیسه دائمی بود، حتماً مقتدرانه برخورد می‌کرد و اینها از آفات مجلس است؛ الان هم معمولاً همان افراد قبلی انتخاب می‌شوند، ولی در هر حال تعاملاتی صورت می گیرد و هیئت رئیسه قدرت برخورد با نمایندگان را ندارد.

در مجلس هر کسی دنبال یک چیز است، از عضویت در کمیسیون‌ها گرفته تا عضویت در هیئت رئیسه کمیسیون‌ها و هیئت رئیسه مجلس، همه به دنبال همه چیز هستند و بر همین اساس تا آنجایی که توانستند در آیین‌نامه‌ مجلس دخل و تصرف کردند تا پست ها در آیین نامه توزیع شود، برای مثال قبلاً اعضای هیئت رئیسه، رئیس کمیسیون هم می‌شدند، مثلاً روحانی علاوه بر ریاست کمیسیون امنیت ملی عضو هیئت رئیسه هم بود.

در دوره‌های اول مجلس منفعت نمایندگان مطرح نبود

بعدها در توزیع پست‌ها گفتند؛ اعضای هیئت رئیسه حق ندارند عضو کمیسیون بودجه و یا رئیس سایر کمیسیون‌ها باشند، در حالی که ممکن است فردی مناسب کمیسیون برنامه و بودجه باشد، ولی به دلیل عضویت در هیئت رئیسه نتواند عضو آن شود.

این اقدامات در حالی است که در دوره های اول این انگیزه‌ها نبوده و حتی به سختی فردی را رئیس مجلس می‌کردند.

به همراه روحانیون مجلس هشتم 30 فروردین ماه سال دوم همان دوره، خدمت آقا رفتیم و ایشان تاکید کردند که مجلس آن قدر به خود امتیاز ندهد و امتیازخواهی‌ها را کم کنید؛ این در حالی است که هیئت رئیسه توانایی انجام آن را ندارد.

چند سمتی بودن نمایندگان غیرقانونی است

بسیاری از نمایندگان و اعضای هیئت رئیسه دو سمتی هستند؛ آن زمانی که بازرسی کل کشور بر ورزش تمرکز کرد، من از طرف هیئت رئیسه مامور شدم که همراه با علی آبادی طرحی را برای رفع این مشکل آماده کنیم، اما احمد ناطق و امیدوار رضایی که در حال حاضر نیز چند سمت دارد و برخی دیگر از اجرای آن جلوگیری کردند.

الان هم امیدوار رضایی، رئیس بیمارستان، دست اندکار ورزش و معاون رئیس مجلس است و حداقل سه پست دارد که دو پست آن غیرقانونی است.

این خلاف قانون است، قانون بر ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل تأکید کرده و ما نیز در قانون نظارت این بحث را شفاف کردیم، ولی به صحن که رسید به ریز کردن آن اعتراض کردند، ما سمت هایی که نمایندگان ” یک خاطره اینکه در مجلس هفتم، کمیسیون قضایی به سوریه و لبنان رفته بود، در حاشیه سفر با سید حسن نصر الله عکس گرفتیم بعد من ایمیل خود را دادم که عکس ها را برایمان ارسال کنند یکی از نمایندگان گفت: من هم ایمیل دارم، اما چون مال شهر خودمان است مورد استفاده شما نیست؛ چون وی با اینترنت آشنایی نداشت، تصور می کرد اگر ایمیلی در یک شهر ایجاد کنی در تهران و دیگر مناطق قابل استفاده نیست، بعد از آن مدام با این خاطره سر به سر او می گذاشتیم. “ نمی‌توانند داشته باشند را ریز کردیم، اما مجبورمان کردند که آن را اصلاح کنیم، بنابراین یک عبارت مبنی بر اینکه نمایندگان مشمول قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل هستند را اضافه کردیم.

این قانون ممنوعیت دو شغل در هیچ کجای مملکت اجرا نمی‌شود، اما نمایندگان قانونگذارند و باید رعایت کنند، بنابراین همه پست های «با حفظ سمت» غیرقانونی است.

گروه‌های دوستی به ابزار تفریح و کسب درآمد تبدیل شده‌اند

در اواخر مجلس هشتم طی اصلاح آیین نامه داخلی مجلس، یک بند در مورد گروه‌های دوستی پارلمانی به آیین نامه داخلی اضافه شد، اما آن هم جامع نیست.

انصافاً می توان گروه‌های دوستی پارلمانی را تقویت کرد، اما الان دقیقاً عکس آن عمل می‌شود و در حال حاضر به ابزار تفریحی و کسب درآمد تبدیل شده اند.

برای تقویت گروه دوستی عربستان می‌توان از هاشمی استفاده کرد!

یعنی هیچ اولویتی به غیر از اینها برای نمایندگان ندارد؟

کارایی گروه ها بستگی به رئیس و اعضا دارد تا بتوانند یک بهره برداری از آن داشته باشند و این یک امر شخصی است و در ضوابط و چارچوب گروه های دوستی چنین چیزی وجود ندارد.

باید برای هر گروه دوستی وظایفی مشخص کنیم، برای مثال عربستان از کشورهایی است که با برخی افراد ایرانی روابط شخصی دارد، مثلاً خاتمی و هاشمی رفسنجانی هر کدام یک سهمیه حج دارند.

حالا اگر چنین مکان‌هایی یک گروه دوستی داشته باشند، می‌توان از این ابزار هم در جهت تقویت روابط استفاده کرد.

در هر حال اگر اینها فعال باشند یکسری ثمرات دارد، در هر صورت می توان این گروه‌ها را وظیفه مند و کاربردی کرد.

عملکرد چهار مجلس گذشته در مورد گروه‌های دوستی به چه صورت بود؟

سیر گرایش به امور نامطلوب در مجلس تقریباً هر دوره بیشتر می‌شود؛ اگر از من بپرسند که قانونگذاری در کدام دوره بهتر بود، می‌گویم مجلس پنجم.

در مجلس پنجم شب در منازل نمایندگان جلسه داشتیم؛ من، ناصری، داستان تهران؛ منتظری، معاون وزیر و عزیزی، نماینده کرمانشاه با هم جلسه داشتیم و شب‌ها آیین دادرسی می‌نوشتیم، اما الان این کارها را کجا انجام می‌دهند؟

در هر حال بسیاری از این مسائل در دوره‌های اول مجلس نسبت به زمان حاضر که آقا هم بعضی اوقات به آن اعتراض می‌کنند، کمتر بود و کارایی قانونگذاری بهتر.

دید مهدی کروبی نسبت به این گروه‌ها به چه صورت بود؟

هیچ کس توجهی به گروه های دوستی نداشت، اما کلیت امر این است که هیئت رئیسه نمی‌تواند اقدامات توقیفی در ارتباط با نمایندگان انجام دهد.

آیا این سفر عامل خروج و مهاجرت برخی از نمایندگان مثل خانم حقیقت جو شده بود؟

نماینده ای را می شناسم که همسرش مقیم انگلیس بود و خود وی عضو کمیسیون سیاست خارجی مجلس، بنابراین هر جای دنیا که می‌رفت، در نهایت سر هواپیما را به سمت لندن کج می‌کرد.

کسی در دنیا دنبال امثال حقیقت جو نبود/مهاجرت حقیقت جو برای کسب منافع بود

اما در سوءاستفاده کردن یا مسائل دیگر همچون اقدام خانم حقیقت جو باید گفت که کسی دنبال این اهداف نبود، آنها در ایران کار را برای خودشان دشوار کردند و مجبور شدند مهاجرت کنند تا منافعی هم برایشان داشته باشند.

اساس فعالیت هسته‌ای ما را این افراد در نطق قبل از دستور افشا کردند که من مقابل شیرزاد ایستادم و کروبی نیز بر وی فریاد کشید؛ فکر آنها آن طور بود.

هنوز هم کلمات نطقش را به یاد دارم. گفت:‌ تا چه زمانی به مردم دروغ بگوییم.

گروه‌های دوستی ممکن است باعث مهاجرت نمایندگان شود

اما با این روند رو به افولی که می‌گویید، ممکن است چنین شرایطی برای مهاجرت یا دعوت ایجاد شود؟

تا به حال نبوده است، اما غرب از هیچ کس قطع امید نمی‌کند، همیشه در مورد همه افراد تلاش می کند که آنها را به سمت خود جذب کند؛ برای مثال حالا متوجه می‌شویم که خانواده رئیس بانک ملی کشور ما در کانادا بودند. هر زمان که این مسائل پیش می‌آید تازه به فکر می‌افتیم.

«مأموریت این سفرها به چه میزان است؟

حق مأموریت سفرهای خارجی بر اساس آیین نامه سفرهای خارجی برای وزرا و نمایندگان، در هر روز 130 دلار است.

امکان دارد فردی علاقه به عضویت در گروهی نداشته باشد؟

بله امکان دارد؛ کسی مجبور به عضویت در هیچ گروهی نیست.

به عنوان سوال پایانی خاطره‌ای از این سفرها دارید؟

یک خاطره اینکه در مجلس هفتم، کمیسیون قضایی به سوریه و لبنان رفته بود، در حاشیه سفر با سید حسن نصر الله عکس گرفتیم بعد من ایمیل خود را دادم که عکس ها را برایمان ارسال کنند یکی از نمایندگان گفت: من هم ایمیل دارم، اما چون مال شهر خودمان است مورد استفاده شما نیست؛ چون وی با اینترنت آشنایی نداشت، تصور می کرد اگر ایمیلی در یک شهر ایجاد کنی در تهران و دیگر مناطق قابل استفاده نیست، بعد از آن مدام با این خاطره سر به سر او می گذاشتیم.