انتظارها برای دیدن مناظره‌های داغ و پرشور انتخاباتی، پس از۴ ساعت برآورده نشد. نشستی که قرار بود بار مناظره‌های انتخاباتی را به دوش بکشد، بی‌هیجان‌تر از آن بود که تغییری در فضای جامعه ایجاد کند. میزهای محل استقرار نامزدها، در کنار تریبونی که محل سخن گفتن نامزدها بود و تایمر نصب شده روی آن، زمان باقیمانده برای پاسخگویی را نشان می‌داد، بیش از آنکه فضای یک مناظره بین هشت رقیب سیاسی را تصویر کند، یادآور مسابقات تلویزیونی بود. میزگرد بدون چالشی که روز گذشته به نام نخستین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شد، اگرچه هیچ نشانی از مناظره‌های مستقیم نامزدها در سال ۸۸ نداشت، اما در لابه‌لای سوالات کلیشه‌یی و پاسخ‌های تکراری که بین مجری آشنا و نامزدهای هشتگانه انتخابات رد و بدل می‌شد، هر از گاهی مجالی هم برای بیان نقدهای اصلاح‌طلبانه و اصولگرایانه مهیا می‌شد. نقدهایی که استارت آن را عارف در نخستین مرحله قرار گرفتن پشت تریبون زد و واکنش حدادعادل، محسن رضایی و قالیباف را به همراه داشت. البته معاون اول دولت اصلاحات این نقدها را هم بدون پاسخ نگذاشت تا فضای این میزگرد بدون فراز و نشیب، برای دقایقی، جذاب شود. اما ادامه این نشست طولانی، تنها حرف‌های جدیدی که داشت، بخشی از نظرات سیدمحمد غرضی بود. پیش از آغاز این میزگرد، دوربین‌های صدا و سیما، اتاقی را به مردم نشان می‌دادند که در آن هشت نامزد انتخاباتی در کنار رییس سازمان صدا و سیما نشسته بودند تا ضرغامی آنها را توجیه کند. مرحله بعدی هم قرعه‌کشی بود که گویا برای تعیین محل نشستن نامزدها برگزار شد و چند لحظه بعد، مرتضی حیدری برنامه را آغاز کرد. او گفت که «بینی و بین‌الله به جز من و رییس سازمان و دو تن از مدیران ارشد صدا و سیما، کسی از سوالات خبر ندارد.» او سپس در کنار «طلوعی» رییس جام‌جم، که به عنوان نماینده ناظر ستاد انتخابات صدا و سیما در جایگاه مجری نشسته بود، قرار گرفت و دست خود را در تنگی کرد که نام کاندیداها در آن ریخته شده بود. نخستین قرعه به نام سید محمد غرضی افتاد. او که باید در مدت سه دقیقه توضیح می‌داد که چگونه قرار است مشکل اشتغال را حل کند، در ادامه هفت کاندیدای دیگر در تایم‌های ۹۰ ثانیه‌یی به بیان نظرات خود درباره این موضوع پرداختند و دو دقیقه دیگر هم بعد از پایان نظرات هفت کاندیدا، در اختیار غرضی قرار گرفت تا به نقدها پاسخ دهد و حرف‌هایش را جمع‌بندی کند. ادامه این میزگرد نیز به همین روال پیش رفت تا به ترتیب، محمدرضا عارف به سوالی درباره تعامل دولت با سایر قوا، محسن رضایی به سوالی درباره راهکار حل مشکل مسکن، حسن روحانی به سوالی درباره نحوه برقرار کردن عدالت اقتصادی، غلامعلی حداد به سوالی درباره نحوه برخورد با کاهش درآمدهای نفتی، محمدباقر قالیباف به سوالی درباره نحوه تقویت تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی، سعید جلیلی به سوالی درباره نحوه اجرای فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها و علی‌اکبر ولایتی به سوالی درباره نحوه مهار گرانی پاسخ دادند.

10 دقیقه پرهیجان

چالشی‌ترین بحث در این میزگرد… ساعته هم، زمانی در گرفت که محمدرضا عارف پیش از پاسخ به سوال مجری درباره نحوه تعامل با سایر قوا، نکاتی را متذکر شد. عارف ابتدا گفت که مشکلات اقتصادی امروز سه ریشه اصلی دارد. ریشه اول این مشکلات، حاکمیت یکپارچه اصولگرایان در هشت سال گذشته و کنار گذاشته شدن جریان دیگر از کشور است. او مشکل دوم را هم حضور نهادهای نظامی در اقتصاد کشور و اجرای ناقص خصوصی‌سازی‌ها دانست و مشکل سوم را هم نحوه تعامل با دیگر کشورهای جهان ارزیابی کرد. او راه‌حل را هم استفاده از خرد جمعی دانست و با تاکید دوباره بر این نکته که در هشت سال گذشته، حاکمیت یکپارچه یک جریان سیاسی را در کشور شاهد بودیم و امروز هم نتیجه آن را می‌بینیم، تاکید کرد که اگر درباره تعامل با قوای دیگر از راه‌های قانونی به بن‌بست رسیدیم، باز هم طبق همین قانون اساسی از نظر رهبری تبعیت می‌کنیم. این سخنان عارف، مورد انتقاد حدادعادل، قالیباف، جلیلی و محسن رضایی قرار گرفت. حدادعادل گفت: «آقای عارف همه گناه را به گردن اصولگرایان می‌اندازد. مگر در دوره اصلاح‌طلبان، اصولگرایان کنار گذاشته نشدند؟» محسن رضایی هم با اعلام اینکه جزو هیچ یک از دو گروه اصلاح‌طلب و اصولگرا نبوده، گفت: «آقای عارف باید بگوید که آیا اختیارات رییس‌جمهور را کافی می‌داند یا دوباره لوایح دوقلو را مطرح خواهند کرد. و اینکه اگر انتخاب شوند با مجلس اصولگرا چه خواهند کرد.» قالیباف هم از اینکه موضوع بحث اقتصادی بوده و به سرعت وارد مسائل سیاسی شده انتقاد کرد و گفت: «نباید بگوییم چرا فلان سازمان وارد اقتصاد و خصوصی‌سازی شده. چون قانون به این سازمان اجازه داده که در زمان صلح، این کار را انجام دهد.» سعید جلیلی هم برنامه چهارم توسعه را که در زمان اصلاحات تدوین شده بود، زیر سوال برد. عارف در زمان پاسخ دادن به این نقدها، به طرز معناداری، سوال حدادعادل را بدون جواب گذاشت و در پاسخ به محسن رضایی، در واقع نقدهای حداد را هم جواب داد. عارف در پاسخ به رضایی گفت که مدعی نیست که اصلاح‌طلبان بدون اشتباه بوده‌اند، و در ادامه تاکید کرد: «دولت آقای خاتمی بهترین تعامل را با مجلس اصولگرا داشت و وزرای آقای خاتمی بالاترین رای را از مجلس اصولگرای پنجم گرفتند.» او همچنین سوال کرد: «ما کجا اختلافات و مشکلات‌مان را به جامعه انتقال دادیم و در دولت اصلاحات، کجا مشاهده شد که رییس‌جمهور و رییس مجلس در وسط صحن علنی مجلس این مسائل را به وجود بیاورند؟» او در پاسخ به قالیباف هم از کنار مساله دخالت نهادهای نظامی در اقتصاد گذشت و فقط خطاب به قالیباف گفت که مگر می‌شود، بدون توسعه سیاسی به سراغ توسعه اقتصادی رفت؟ او درباره نقد جلیلی به برنامه چهارم توسعه هم گفت: «اگر این برنامه مشکل داشت، چرا مجلس اصولگرا، آن را تصویب و تایید کرد؟»

ابهام در بازخورد این نوع مناظره