عجیب است که همه درباره مسائلی مانند نرخ ارز، تورم و ... بیشترین توجه را از خود نشان می‌دهند اما درباره قاتلی که خیلی خاموش در حال گرفتن جان آنهاست بی‌توجه‌اند. این بی‌توجهی حتی در میان نخبگان و روشنفکران کشور نیز وجود دارد. چندبار دیدید که یک روشنفکر درباره معضل آلودگی هوا بنویسد یا سخنرانی کند؟

علت این بی‌توجهی به محیط زیست و آلودگی هوا در میان ما ایرانیان چیست؟ آیا این موضوع ریشه فرهنگی دارد یا جامعه شناختی؟ برای پاسخ به این سوال با چند جامعه شناس مشهور کشور تماس گرفتیم. نتیجه این بود که آنها هم یا مسئله برایشان بی‌اهمیت بود و مایل نبودند درباره آن صحبت کنند یا عنوان می‌کردند تعمقی در این موضوع نداشتند و لذا آمادگی گفتگو ندارند!

به نظر می‌رسد بی‌توجهی به آلودگی هوا در ایران فراگیر است و ربطی به سواد، جایگاه و شغل ندارد.

نبود آگاهی و یقین

دکتر احمد آریایی‌نژاد عضو کمیسیون بهداشت مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «بی‌توجهی به مسئله آلودگی هوا ناشی از دو دلیل است. اول اینکه آگاهی عمومی درباره این موضوع کم است و دوم اینکه ممکن است آگاهی وجود داشته باشد اما نسبت به آن یقین وجود ندارد.»

وی ادامه داد: «به طور مثال همه ما می‌دانیم که روزی خواهیم مُرد و حساب و کتابی در قیامت وجود خواهد داشت؛ اما باز هم گناه می‌کنیم و موجب آزار دیگران می‌شویم. علت این امر این است که می‌دانیم، اما یقین نداریم و می‌گوییم هنوز خیلی فرصت داریم و شاید قیامتی نباشد.»

وی افزود: «اگر کسی بداند امروز آخرین روز عمرش است سبک زندگی وی بسیار تفاوت خواهد کرد.»

آریایی‌نژاد با بیان اینکه این دو موضوع درباره هم مردم و هم مسئولین صدق می‌کند گفت: «مسئولین از دل همین مردم بیرون می‌آیند. چنانکه هیچکس نمی‌آید سراغ نماینده مجلس و بگوید چرا هوا آلوده است و فقط برای وام و شغل به نماینده مراجعه می‌کنند.»

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: «یکی از راهکارهای کاهش آلودگی هوا افزایش اطلاعات و آگاهی مردم است و اینکه این آگاهی نهادینه شود و مردم یقین کنند آلودگی هوا مشکلات عدیده‌ای برای آنها ایجاد می‌کند و لذا به دنبال پیشگیری باشند.»

مسئولیت آلودگی هوا متوجه مسئولین است

اما مهرداد بائوج لاهوتی عضو فراکسیون محیط زیست مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «سالانه حدود 5 هزار نفر در کلان شهرهای کشور به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و آمار بیماریهای تنگی نفس روز به روز در حال افزایش است و این جای گلایه از دولت و مجلس دارد.»

وی ادامه داد: «برای آلودگی هوا دو راه حل وجود دارد که یکی راه حل اساسی و زیربنایی است که همانا توسعه حمل و نقل عمومی است که متاسفانه تحقق پیدا نکرده است.»

وی افزود: «یعنی قرار بود میزان جابجایی توسط حمل نقل عمومی 75 درصد باشد که اکنون حدود 35 درصد است و 40 درصد از این مقدار تحقق پیدا نکرده است.»

این نماینده مجلس اظهار کرد: «از سوی دیگر سوخت ما هنوز استاندارد یورو 2 را دارد در حالی که تا پایان قانون برنامه چهارم باید استاندارد یورو 4 می شد.»

لاهوتی گفت: «به نظر من خانم ابتکار کار خود را خوب شروع کردند؛ اما ما از ایشان بیشتر از این انتظار داشتیم و با توجه به صبغه‌ای که داشتند امیدوار بودیم جدی‌تر عمل کنند و فقط به اعلام هشدار بسنده نکنند. ایشان می‌توانند با توجه به قوانینی که در اختیار دارند جدی‌تر برخورد کنند.»

وی با بیان اینکه من مردم را در آلودگی هوا مقصر نمی‌بینم گفت: «مردم باید چکار کنند؟ مردم در شهری مانند تهران باید جابجا شوند و اگر از وسیله نقلیه شخصی خود استفاده نکنند، آیا وسیله حمل و نقل عمومی وجود دارد که از آن استفاده کنند؟ لذا به نظر من مسئولیت آلودگی هوا متوجه مسئولین است.»

نایب رئیس دوم فراکسیون محیط زیست مجلس اظهار کرد: «در همین شهر تهران خودروهای فرسوده با بیش از 30 سال عمر در حال تردد هستند و مسئولین از جمله سازمان محیط زیست باید مانع تردد این خودروهای فرسوده شوند.»

وی ادامه داد: «یک نفر اگر در کشور بمیرد کلی واکنش نسبت به آن صورت می‌گیرد، اما سالانه 5000 نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند اما توجهی به آنها نمی‌شود.»