سهم 2درصدی «تفریح» در مخارج ایرانی‌ها

روزنامه شرق: در هفته‌ای که گذشت، برنامه‌ریزان فرهنگی اقدام به اجرای طرحی کردند که در افکار عمومی با واکنش‌های متفاوتی مواجه شد. طرح «سلام سینما» روز چهارشنبه هفته گذشته میزبان مردم در سینما‌های کشور بود، با این تفاوت که مردم در راستای این طرح می‌توانستند به صورت رایگان به تماشای فیلم بنشینند. اما پس از اجرای این طرح به دلیل استقبال بالای مردم، تصاویری در خبرگزاری‌ها و رسانه‌های مکتوب کشور منتشر شد که واکنش‌های متفاوتی را برانگیخت. تصاویری از ازدحام بسیار زیاد در در‌های ورودی، شیشه‌های شکسته سینما، مجروح‌شدن افراد و کودکان به دلیل ازدحام و آسیب رساندن به صندلی‌های برخی سینما‌ها در برخی شهرستان‌های کشور منتشر شد و بسیاری از کاربران در فضای مجازی و رسانه‌ها، این عکس‌ها را مصداقی بر ظرفیت پایین بخشی از مردم حاضر در سینما و اقبال بالا بر دریافت خدمات رایگان تحلیل کردند. از طرف دیگر عده‌ای این استقبال بالا را طبیعی خواندند و استقبال از خدمات رایگان را تبی جهانی معرفی کردند. اما همه چیز به اینجا ختم نشد و برخی رسانه‌ها و کاربران در فضای مجازی این تصاویر را مصداقی بر «نا آشنا بودن مردم با مسایل فرهنگی و اجتماعی» معرفی کردند. با این حال آنچه کمتر در این مساله مورد توجه قرار گرفت، ابعاد اجتماعی و اقتصادی این مساله، سهم مسوولان اجرا‌کننده این طرح و برنامه‌ریزان فرهنگی کشور است.
در همین رابطه آذر تشکر، جامعه‌شناس شهری در گفت‌وگو با «شرق»، با اشاره به اینکه در این اتفاق مسوولان شهری و برنامه‌ریزان فرهنگی را مقصر اصلی اتفاق‌های اینچنینی می‌دانم، می‌گوید: «آنچه ما در هفته گذشته شاهد آن بودیم، تبلوری از اشتباهات مکرر برنامه‌ریزان فرهنگی و شهری برای تفریح مردم در شهر است. به نظرم مسوولان در ابتدا باید تفریح برای مردم را به رسمیت بشناسند و پس از آن با برنامه‌ریزی عادلانه و در زمان و مکان مناسب، تفریح را برای مردم به یک روتین تبدیل کنند.
او می‌افزاید: مشکل اینجاست که به دلیل اشتباهات در برنامه‌ریزی، تفریح برای مردم به یک روتین تبدیل نشده است، اگر مسوولان این طرح‌ها را در طول سال توزیع کنند، اگر شهر‌های ما جشنواره‌های هفتگی و ماهانه برای مردم داشته باشد، اگر پاتوق‌های فرهنگی و تشکل‌ها بتوانند فعالیت کنند و با یک توزیع عادلانه در همه شهر‌های کشور برای تفریح مردم برنامه‌ریزی‌هایی صورت گیرد، اصلا شاهد این اتفاقات نخواهیم بود.»
آذر تشکر، جامعه‌شناس شهری در ادامه در رابطه با ابعاد اقتصادی این مساله نیز می‌گوید: «اگر متوسط هزینه‌های یک خانواده در کلانشهر‌های کشور را بررسی کنیم، خواهیم دید که تفریح جزو اولویت‌های هشتم یا دهم خانواده‌هاست، وقتی این همه فشار اقتصادی را مردم تحمل می‌کنند، وقتی قیمت سینما در چند سال اخیر این همه افزایش یافته نمی‌توان از مردم توقع زیادی داشت.» اظهارات آذر تشکر در شرایطی است که بر اساس بررسی صورت گرفته در روزنامه «شرق» و طبق آمارهای بانک مرکزی خانوار‌های شهری در کشور تنها دودرصد از هزینه‌های جاری سالانه خود را صرف «تفریح و امور فرهنگی» می‌کنند. از سوی دیگر یک خانوار شهری سالانه بیش از 450هزارتومان صرف تفریح و امور فرهنگی خود می‌کند که این رقم در مقایسه با سال 1380 چهاربرابر افزایش را به خود دیده است. نکته حایز اهمیت دیگر، افزایش قیمت بلیت سینماست به طوری‌که در سال 82 از 500تومان نزدیک به 800تومان، سال 83 حدود 900، سال 84 قیمت نزدیک به هزارتومان و در سال 85 نیز قیمت بلیت‌ به یکهزارو200‌تومان رسید. پس از آن، در نیمه اول دهه 80 شاهد رشد تقریبی سه‌برابری قیمت بلیت سینماها بودیم. در سال 86 نیز قیمت بلیت سینماها هزارو500‌تومان، سال 87 نزدیک به دوهزار‌تومان، سال 88 دوهزارو500 و در سال 89 نیز سه‌هزار‌تومان افزایش یافت. با احتساب ارقام اشاره شده، بهای بلیت در دهه 80، حدود هفت‌برابر افزایش یافت که این رقم در نیمه دوم دهه 80، حدود دوونیم برابر بوده است. همچنین در دهه 90 قیمت بلیت‌ها نسبت به سال 89 تغییری نکرد اما در سال 91 قیمت بلیت سینماها در پردیس‌های سینمایی به شش‌هزار‌تومان رسید که این رقم در مقایسه با سال 89 افزایش دو برابری داشت و این رقم همچنان پابرجاست. با این تفاصیل به نظر می‌رسد، هجوم مردم به سینما‌ها در روزی که سینما رایگان بود، ابعاد اجتماعی و اقتصادی دارد که از چشم برنامه‌ریزان فرهنگی در کشور دور مانده است.