ایران؛ کاهش سن زنان کارتن خواب در پایتخت

روزنامه ابتکار/غزاله پورخاکی: نام‌شان را زنان بی‌خانمان و کارتن خواب نهاده‌اند. در شهری به این بزرگی به نام پایتخت، گوشه‌ای از شهر را به خود اختصاص داده‌اند. فرش زیر پای‌شان، سنگفرش سرد خیابان است و سقف آرزوهای‌شان، آسمان آبی و گاه گرفته خداست. نام‌شان حکایت از تنهایی تلخی دارد که به سردابه روح‌شان ریخته می‌شود. دردی که تا مغز استخوان‌شان را می‌سوزاند. در این روزهایی که اخبار حکایت از ورود سامانه بارشی و سرمایی به شهر و کشور دارد، تنهایی‌شان، صد چندان می‌شود. گاه آرزوهایی که بر باد رفته در ذهن‌شان مرور می‌شود و گاه سرنوشتی نامعلوم در برابر دیدگان‌شان، رژه می‌رود. از کجا آغاز شد و به کجا می‌رود؟ طرح ضربتی جمع‌آوری‌شان، حالا نقل محفل خبری رسانه‌ها شده است. رئیس سازمان بهزیستی از شناسایی 600 کارتن خواب زن در تهران خبر می‌دهد و یادآوری می‌کند با همکاری نیروی انتظامی این زنان جمع‌آوری شوند.
هشت سالی که گذشت
هشت سال است که آمار زنان بی خانمان تکانی خورده است. پیش از آن این آمار به زنان سالمند تعلق داشت. در صورتی که در گذر زمان و با زدودن گردها و غبارها از چهره آمار، سن و سال این زنان هم تکانی به خودش داد. زنان جوان هم آرام آرام به جرگه کارتن خواب‌ها پیوستند. تا جایی که نگرانی‌ها را در میان مسئولان بیشتر و بیشتر کرد. سن زنان کارتن خواب در پایتخت، کاهش پیدا کرد. سن دقیق در دسترس نیست اما با نگاهی گذرا به زندگی خانودگی کارتن خواب ها، آیا می‌توان این سن و سال و آمار را به کودکان هم نسبت داد؟ آنهایی که کودکی شان را در کنار پدر و مادر بر روی تکه‌ای مقوا بر روی همان سنگفرش‌های سرد خیابان سپری می‌کنند.
دیگر زن کارتن خواب نمی‌بینیم!
اصلا در اینجا بحث بر سر سن و سال کارتن خوابی در تهران نیست که با نیم نگاهی هم می‌توان عبور و مرورشان را در شهر، بارها و بارها مرور کرد. تمام مساله از اینجا آغاز می‌شود که نام طرح را ضربتی می‌گذارند و کمر همت به جمع آوری این زنان می‌بندند. همانطور که کانال خبری پشت پرده در یکی از اخبار روز خود اینطور نوشت که فرمانده تهران عنوان کرده است تا ده روز دیگر تمام معتادان متجاهر زن در سطح تهران با همکاری فرمانداری و شهرداری تهران جمع آوری می‌شوند. دیگر زنان معتاد را در سطح پایتخت نخواهید دید. و در ادامه در تحلیل تحت عنوان بی پرده، متذکر شد، هنوز مشخص نیست که اگر این توانمندی پیش از این وجود داشته، چرا تا امروز مسئولان اقدام به جمع آوری زنان معتاد از سطح شهر نکرده بودند؟ در اینجا جرقه‌ای می‌خورد برای تمامی سئوال هایی که گاه در پشت درهای بسته بی پاسخ می‌ماند و دریافتش بعید!
زنان زودتر ضربه می‌خورند
همانطور که در هر جایی هم گفته و شنیده می‌شود، زنان زودتر از مردان در برابر اعتیاد ضربه می‌خورند و از خانواده طرد می‌شوند. به همین دلیل، در هر سن و سالی به بی خانمانی مبتلا می‌شوند؛ دردی که حالا از سنین میانسالی در میان زنان به سنین شادابی و جوانی کشیده است. اگر سن جوانی را تا 25 سالگی به حساب بیاوریم، درد از این هم که هست، بدتر می‌شود. کارتن خواب هایی که هفده یا هجده سالگی میانگین سنی شان به حساب می‌آید. البته به صورت موردی هم افراد کمتر از 15 سال در میان شان دیده می‌شود. 15 سال! دختری است که باید کیف و کتاب خود را برداشته و به دبیرستان برود حالا کنج شهر را برای خود انتخاب کرده است و نام بی خانمان را بر خود نهاده است. کارتن خوابی هم در تهران جوان شده است و این آغاز ماجرای تاسف بار است.
600 نفر را شناسایی کرده‌اند
600 نفر از آنها در تهران شناسایی شده اند. حالا قرار است با همکاری نیروی انتظامی جمع آوری شوند. رییس سازمان بهزیستی در این راستا می‌گوید: در خصوص سازماندهی زنان بدسرپرست و کارتن خواب‌ها در تهران و به منظور ساماندهی آنها که دچار آسیب اجتماعی هستند و پناهگاه خاصی نداشته و در خیابان ها، پارک‌ها و زیر پل‌ها به صورت موقت زندگی می‌گذرانند، در یک هماهنگی با محوریت استانداری تهران، قرار شد نیروی انتظامی نسبت به جمع آوری این افراد اقدام کند. بندپی در ادامه می‌افزاید: سازمان بهزیستی هم با توجه به توان تخصصی و ظرفیتی که برخوردار است، باید نسبت به حمایت‌های اجتماعی تخصصی برای این افراد اقدام کند و شهرداری تهران نیز نسبت به تامین فضاهای فیزیکی در نقاط مختلف شهر آمادگی خود را اعلام کرده است.
اخلاق مداری رفت
علاج واقعه، پیش از وقوع باید کرد یا نوشدارو بعد از مرگ سهراب؟ کدام یک برای گریز از واژه بی خانمانی زنان بدسرپرست یا بی سرپرست، بیشتر به قد و قواره دردشان می‌خورد؟ آیا سازمان عریض و طویلی به نام‌های فلان و بهمان، نمی‌تواند پیش از وقوع چنین آسیب‌های اجتماعی وارد عمل شود؟ از روز دهم آذرماه این طرح جمع آوری کلید خورده است و گفته‌اند طی مدت کوتاهی هیچ زن معتادی در پایتخت به این بزرگی دیده نخواهد شد و تا امروز هم حدود600 نفر شناسایی شده‌اند! رییس سازمان بهزیستی یادآور می‌شود: با یک کار تیمی و کارشناسی، باید شرایطی فراهم شود و این پدیده‌ای که در حال عمیق شدن است و چهره کلانشهرها را از حالت اخلاق مداری خارج می‌کند، ساماندهی شده و این افراد به زندگی اجتماعی و خانواده بازگردند. تهران در دستور کار پایلوت قرار گرفته است و ممکن است بسیاری از افراد از سایر شهرستان‌ها به تهران آمده باشند. بنابراین بر این اساس با همکاری دادستانی نسبت به بازگشت آنها تلاش می‌شود. وی تاکید می‌کند: آمار کارتن خواب‌ها هر تعداد که باشد، زیبنده نظام جمهوری نیست و باید هر چه زودتر ساماندهی صورت گیرد.
ظرفیت 400 نفره برای 600 نفر
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران از آغاز کار جمع آوری زنان معتاد متجاهر و کارتن خواب خبر می‌دهد. از روز سه شنبه در یکی از محلات تهران آغاز می‌شود. کمپ شفق مقصدشان می‌شود. این کمپ محل نگهداری همین زنان است که حالا اسم دار شده‌اند و برچسب بی سر و سامان به آنها چسبانده شده است. دوره سم زدایی و بازپروری یک تا سه ماهه برای شان در نظر گرفته می‌شود. بازتوانی و جامعه پذیری و بازگشت به خانواده در مراکز شهرداری تهران و به مدت شش ماه، در برنامه روزانه شان گنجانده می‌شود. سازمان بهزیستی و دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز همکاری خواهند داشت. کمپی که ظرفیت 400 نفر را دارد و حالا 600 نفر از سطح شهر جمع آوری شده اند. معما و فرمولی با بسیاری از مجهول ها!
ناله‌های زنی تنها
ناله زنی تنها در گوشه‌ای از خیابان، پر از بغض‌های فروخورده‌ای است که دیواره روحش را چنان می‌خراشد که مرهمش در هیچ کمپی یافته نمی‌شود. زنی که در سنین شکوفایی اش، به چه دلیلی، در کجا، تحت چه شرایطی به دردی مبتلا شده است که حالا نام متجاهر را باید یدک بکشد. نامی که گریزش را، عمق غمش را روی سنگفرش سرد خیابان ها، همان جایی که هر روز بر روی آن گام برمی داریم، نقش می‌زند. زنی که روزی می‌توانست کارهای پیشگیرانه‌ای برایش تعریف شود تا نه بدسرپرست و نه بی سرپرست و نه بی خانمان و در نهایت کارتن خواب شود. زنی که ناله هایش را این روزهای سرد پاییز و زمستان می‌شنوند و نه هیچ کس دیگر! ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد!