علوی- «ام اس» همان بیماری است که تا چندی پیش شنیدن نامش لرزه بر اندام افراد می انداخت. بیماری که با پیشرفت خود فرد را به تدریج ناتوان و رنجور می کند و در زنان شایع تر از مردان است. بسیاری از محققان و پزشکان یکی از مهم ترین علت های آن را استرس و اضطراب عنوان کرده‌اند اما هنوز علت دقیق آن مشخص نشده است. کاهش و ضعف حافظه، ناتوانی در تمرکز، صحبت کردن و مشکلات زبانی از اختلالات رایج در نتیجه پیشرفت ام اس است که البته خیلی وقت ها می تواند از علایم شروع این بیماری باشد.
تشخیص دیرهنگام
«شادی» یکی از دختران جوانی است که چند صباحی است به این درد مبتلا شده است، او درباره علایم بیماری خود می گوید: مدتی دچار دو بینی و سرگیجه شده بودم و به تصور این که شاید چشمانم ضعیف شده باشد به چشم پزشک مراجعه کردم اما موردی یافت نشد پس از آن که این علایم را نادیده گرفتم، متوجه شدم در راه رفتن نیز تعادل لازم را ندارم و نمی توانم مانند گذشته راه بروم. در نخستین مراجعه به پزشک، ام آر آی گرفته و تشخیص داده شد که به ام اس مبتلا شده ام. وی که اکنون حدود 3 سال است که با این مشکل دست و پنجه نرم می کند، درد تهیه هزینه های بالای دارو و درمان را بیش از درد جسمانی اش عنوان می کند و می افزاید: هر ماه که می بینم خانواده ام برای تهیه داروهایم چقدر به زحمت می افتند، احساس ناتوانی ام بیش از پیش مرا اذیت می کند. بیمار دیگری هم که دیر متوجه بیماری اش شده است، اظهارمی دارد: قبل از تشخیص بیماری ام، مدام انگشتان دست و پاهایم بی حس و مور مور می شد اما اهمیتی به آن نمی دادم، پس از آن سرگیجه ها، دوبینی و به هم خوردن تعادلم از در راه رفتن نمود پیدا کرد. وی که تمایلی به ذکر نامش ندارد، ادامه می دهد: لحظه ای که پزشک با دریافت علایم بالینی و تست های تشخیصی عنوان کرد که به بیماری ام اس مبتلا شده ام، دنیا روی سرم خراب شد.
مورمورشدن
البته یک پزشک متخصص مغز و اعصاب درباره نشانه های این بیماری به علایمی مانند دوبینی، به هم خوردن تعادل در راه رفتن، مورمور شدن انگشتان، بی حسی، ضعف و گرفتگی عضلات، بی حالی و افسردگی اشاره می کند و می گوید: بی حسی و مور مور شدن که بیشتر صورت، دست و پاها را درگیر می کند، به علت آسیب و تخریب سلول ها عصبی در مغز و نخاع است. وی که تمایلی به ذکر نامش ندارد، ادامه می دهد: اسپاسم ها و گرفتگی های عضلانی حمله ای یکی از علایم آزاردهنده ام اس است. این اسپاسم ها به طور معمول دردناک است.البته وی عقیده دارد که رفتارهای اشتباه برخی از افراد می تواند آن ها را در معرض ابتلا به بیماری ام اس قرار دهد، به عنوان مثال افراد حساس و زودرنج که خیلی زود عصبانی می شوند و کنترل خود را از دست می دهند، می توانند در معرض ابتلا به این بیماری باشند. وی درباره علت اصلی ابتلا به این بیماری نظر قطعی نمی دهد و می گوید: علت بروز بیماری ام‌ اس هنوز هم ناشناخته است و به یک علامت سوال بزرگ تبدیل شده است.
افزایش 20 درصدی بیماران
کارشناس بیماری های خاص دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی از افزایش تعداد بیماران ام اس در استان خبر می دهد و می گوید: تعداد بیماران از سال گذشته تا کنون 20 درصد افزایش یافته به طوری که سال گذشته 270 بیمار در استان داشتیم که این تعداد در سال جاری به 320 نفر افزایش یافته است. «مهری فرشاد» بیان می کند: شاید این افزایش بیشتر به دلیل این است که راه های شناخت بیماری سریع تر شده و زودتر تشخیص داده می شود. وی ادامه می دهد: از آن جایی که حس دوبینی و خستگی یکی از نخستین نشانه های بیماری ام اس است افراد با مشاهده این علایم سریع به پزشک مراجعه می کنند زیرا بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده می شود. وی وجود یک علت کلینیکال و یک علامت بالینی را برای بروز بیماری کافی می داند و می گوید: اگر یکی از نشانه ها بروزیابد و در ام آرآی نیز مشخص شود که پلاک در مغز یا نخاع ایجاد شده است، می توان عنوان کرد که فرد به بیماری مبتلا شده است. وی خاطرنشان می کند: در گذشته عنوان می شد که بیمار نباید درمان دارویی را تا زمان بیشتر نشدن علامت بالینی آغاز کند اما در سال های اخیر عنوان می شد که به محض تشخیص باید درمان به منظور پیشگیری از عوارض آغاز شود. به گفته وی بی حسی اندام ها و دو بینی در بیماران بیشتر است و بسته به این که کدام بخش مغز درگیر باشد نشانه های جسمی آن متفاوت خواهد بود. وی از شیوع این بیماری بین افراد تحصیلکرده خبر می دهد و اظهارمی دارد: این بیماری قشر جوان وتحصیلکرده را بیشتر درگیر کرده همچنین شیوع آن در بین خانم ها 4 برابر مردان شده است. «فرشاد» از ام اس به عنوان بیماری خودایمن یاد می کند و می افزاید: در این بیماری سیستم ایمنی علیه خود مبارزه می کند که علت آن ناشناخته است و ممکن است، ژنتیک، عوامل محیطی مانند استرس، درون گرایی، کمبود ویتامین D در بروز بیماری دخیل باشد. وی سن بروز بیماری را بین 30 تا 45 سال عنوان و البته خاطرنشان می کند: متاسفانه در حال حاضر سن ابتلا به کمتر از 30 سال کاهش یافته است. وی درمان این بیماری را درمان نگه دارنده می داند و می گوید: ام اس 4 نوع دارد که پیش آگاهی های خوبی برای تشخیص دارد و اگر درمان آن زود آغاز شود از پیشرفت آن جلوگیری می شود اما تاخیر در تشخیص بیماری باعث ناتوانی می شود. وی هزینه داروهای ایرانی را برای همه بیماران رایگان اعلام می کند و می افزاید: در صورتی که پزشک تشخیص دهد که باید داروی خارجی استفاده شود 10 درصد هزینه باید توسط بیمار پرداخت شود اما از آن جایی که بسیاری از داروهای خارجی مشابه ایرانی دارد در تعهد بیمه نیست که دانشگاه علوم پزشکی 40 تا 50 درصد و درصدی از آن را نیز انجمن بیماران ام اس تخفیف می دهد.
زنگ خطر
رئیس انجمن بیماران ام اس استان هم به زنگ خطر کاهش سن ابتلا به ام اس در استان خبر می دهد و می گوید: در حال حاضر سن ابتلا به ام اس به 11 تا 12 سال کاهش یافته و در بین خانم ها 4 برابر مردان است. «سهیلا پیدا» ادامه می دهد: هزینه داروهای ایرانی را خوشبختانه در استان توانسته ایم رایگان کنیم ولی برای داروهای خارجی باید 10 درصد آن توسط بیمار پرداخت شود که هزینه همان 10 درصد حدود 750 هزار تا یک میلیون تومان است. وی آزمایش های این بیماران را هزینه بر می داند و می افزاید: این بیماران هزینه های جانبی زیادی دارند که اگر کلینیک بیماران خاص افتتاح شود بسیاری از این مشکلات برطرف خواهد شد. به گفته وی مساحت این کلینیک 4 هزار و 200 مترمربع زمین و دارای بخش های مختلف است که باید تا اسفند 96 به بهره برداری برسد. البته وی ادامه ساخت این کلینیک را نیازمند یاری خیران می داند. وی بیان می کند: بیمارانی که تشخیص ام اس برای آن ها داده می شود به انجمن معرفی و سپس به بیمه معرفی می شوند تا تحت پوشش بیمه بیماران خاص درآیند.وی می افزاید: افراد می توانند با آزمایش ساده ای سطح ویتامین B3 خود را ارزیابی کنند زیرا استرس و کمبود ویتامین B3 می تواند در ابتلا به ام اس نقش داشته باشد.