زمین‌خواری، تصرف اراضی اعم از دولتی و شخصی از سوی اشخاص یا مراجعی است که با استفاده از نفوذ و روابط خود در دستگاه‌های مختلف اداری و یا با شناسایی خلأهای قانونی و گاهی با جعل اسناد و مدارک به سوءاستفاده‌های مالی و ملکی می‌پردازند. در گزارش کمیسیون اصل ۹۰ آمده است «زمین‌خواری، جرم پیچیده‌ای است که دست‌های زیادی در پس آن دیده می‌شود، برخورد قاطع قضائی می‌تواند این دست‌ها را قطع کند. هرچند به نظر می‌رسد سازمان‌های دولتی باید در واگذاری‌ها دقت کنند تا زمین‌ها و مستغلات به نام مردم و کام زمین‌خواران رها نشود.» با وجود همه تاکیدهایی که طی سال‌های اخیر در مورد مبارزه با زمین‌خواری در نقاط مختلف کشور وجود دارد، اما در شکل وسیع و گسترده‌ای شاهد این دست‌درازی به طبیعت و اموال ملی هستیم. متاسفانه پدیده زمین‌خواری محدود به شهر، روستا، استان یا بخش خاصی نیست و در سراسر کشور به اشکال مختلف دیده می‌شود.

تقریبا هر روز اخباری از استان‌های مختلف کشور داریم که دلالت بر زمین‌خواری دارند و این یعنی هیچ‌استانی در کشور از این پدیده شوم و مخرب در امان نیست. در سال جاری اخباری در مورد زمین‌خواری از استان‌های خوزستان، اراک، فارس، ورامین، بوشهر، قزوین، کردستان، مازندران، اردبیل، لرستان، چهارمحال و بختیاری داشته‌ایم که اشاره‌ای است به فراگیر شدن این معضل و تاکیدی است بر وظیفه جدی مسئولان برای رسیدگی به این پدیده برای متوقف کردن آن. یکی از روش‌های زمین‌خواری در اراضی منابع طبیعی حاشیه اراضی کشاورزی، آتش‌سوزی‌های عمدی و یا سهوی است که خسارت‌های جبران‌ناپذیری به جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد وارد کرده است. هفته‌ای نیست که سرایت آتش از مزارع کشاورزی به جنگل‌های حاشیه آن بحرانی زیست‌محیطی را در این استان رقم نزده باشد. به گفته کارشناسان اغلب آتش‌سوزی‌های مراتع و جنگل‌ها در استان از مزارع کشاورزی حاشیه آن شروع می‌شود.

تیر امسال مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: به‌ منظور جلوگیری از سرایت آتش‌سوزی‌های احتمالی در جنگل‌های استان، تاکنون ۱۲۰ کیلومتر آتش‌بر احداث کردیم. عزت‌ا‌... بهشتی ادامه داد: آتش زدن مزارع پس از درو علاوه بر اینکه حاصلخیزی زمین را از بین می‌برد، جرم محسوب می‌شود و در شهرستان‌های باشت و کهگیلویه این اقدام خلاف قانون مشاهده‌شده که این رفتار اشتباه علاوه بر آلودگی هوا، خطر آتش گرفتگی منابع طبیعی را چند برابر کرده است. تغییر کاربری اراضی از کشاورزی به مسکونی یکی دیگر از شیوه‌های زمین‌خواری است که به گفته مسئولان این مورد در منطقه سروک یاسوج و بندان سی سخت بیش از دیگر مناطق انجام‌شده است. از دیگر شیوه‌های زمین‌خواری در استان، قبرستان سازی در اراضی جنگلی است که این مورد به‌رغم اعتراض‌های فعالان محیط‌زیست در شمال شهر یاسوج رخ داده است. به گزارش مهر، همزمان محمدکاظم نظری، فرماندار بویراحمد در این باره گفت: ایجاد این قبرستان از اول بدون اجازه بوده و حالا هم نباید توسعه داده شود.

درختان ۴۰۰ ساله‌ای که شبانه به آتش کشیده می‌شوند

جنگل‌ها و مراتع از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین سرمایه‌های ملی و مواهب الهی محسوب می‌شوند و استان لرستان میزبان یکی از غنی‌ترین رویشگاه‌های اصلی گونه منحصر به‌ فرد بلوط در غرب کشور است و از لحاظ وسعت جنگل بعد از استان‌های فارس و خراسان جنوبی در رده سوم کشور قرار گرفته است. همچنین سطح جنگل‌های استان لرستان در بین استان‌های زاگرس نشین بعد از استان فارس در رده دوم قرار دارد، ولی در سال‌های اخیر جنگل‌های این استان تهدیدهای بسیاری را تجربه کرده و در این‌ بین بخش عظیمی از وسعت این جنگل‌های ارزشمند در پی آتش‌سوزی‌های متعدد ازدست‌ رفته‌اند. استان لرستان به‌رغم دارا بودن ظرفیت‌های منحصربه‌فرد در زمینه اراضی جنگلی و مرتعی با مخاطرات جدی مواجه است، مخاطراتی که می‌رود عرصه‌های طبیعی این دیار را به دشت‌های بدون آب و علف تبدیل کند.

خرداد امسال شیرزاد نجفی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان با اشاره به آمار حریق‌های سال 95 جنگل‌های لرستان اظهار کرد: سال گذشته ۲۱‌هزار و ۲۵ هکتار از وسعت جنگل‌های کشور طعمه حریق شد و در لرستان نیز ۸۸۴ هکتار از جنگل‌ها دچار آتش‌سوزی شد. هم زمان فرماندار شهرستان دورود نیز با بیان اینکه آتش‌سوزی‌های جنگل‌های این شهرستان سهوی و عمدی بوده و از سوی عامل انسانی رخ می‌دهد، بیان کرد: این شهرستان به دلیل اینکه اراضی مرغوبی دارد و دارای منابع آبی خوبی است شبانه برخی افراد اقدام به آتش زدن زمین‌های آن‌که دارای درختان ۴۰۰‌ساله هستند، می‌کنند. به گزارش مهر، ماشاا... نعمتی با تاکید بر ضرورت استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد برای حفاظت از جنگل‌ها و مراتع اظهار کرد: نیروهای منابع طبیعی این شهرستان امکانات و تجهیزات لازم را برای اطفای حریق جنگل‌ها ندارند.

۹۷‌درصد آتش‌سوزی جنگل‌ها عمدی است

خرداد امسال مدیرکل محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد اعلام کرد: ۹۷‌درصد آتش‌سوزی‌هایی که در استان به وقوع می‌پیوندد، عمدی است. اسدا... هاشمی افزود: در آتش‌سوزی دو روز قبل خامین ۳۰ هکتار از جنگل‌ها و منابع دچار آتش‌سوزی شد و این آتش‌سوزی با همکاری محیط‌زیست و منابع طبیعی و... مهار شد. به گزارش ایلنا، او با بیان اینکه عده‌ای برای تصرف منابع و جنگل‌ها اقدام به آتش‌سوزی عمدی می‌کنند، تصریح کرد: برخورد قضائی با متخلفان لازم است. اعتبارات این دستگاه ضعیف است و باید توجه بیشتری به این حوزه شود.

سه تا پنج سال زندان

خرداد امسال مدیرکل حفاظت محیط‌زیست ایلام گفت: افرادی که به‌طور عمد عرصه‌های جنگلی را آتش می‌زنند به سه تا پنج سال زندان محکوم می‌شوند. مازیار سلیمان‌نژاد با بیان اینکه همه اقشار مردم و مسئولان در مقابل عرصه‌های طبیعی مسئول و موظف هستند، اظهار کرد: همچنین آتش زدن پس چرای مزارع بعد از برداشت توسط کشاورزان منع قانونی دارد و با متخلفان در این زمینه برابر قانون برخورد می‌شود.او ادامه داد: در زمینه جلوگیری از وقوع آتش‌سوزی امسال و سال‌های گذشته برنامه‌های آموزشی و فرهنگسازی همگانی به ویژه جامعه هدف شامل بهره‌برداران و کشاورزان انجام شده است. به گزارش ایرنا، او افزود: به کشاورزان و بهره‌برداران آموزش‌های لازم درباره جلوگیری از بروز آتش‌‌سوزی ارائه شده و نیز موارد منع قانونی آتش زدن پس‌چرای مزارع و برخورد با کشاورزانی که اقدام به این کار می‌کنند، ابلاغ شده است.

علت وقوع ۹۵‌ درصد آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع

وقوع آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های کشور در فصل گرم سال یکی از مهم‌ترین معضلات حوزه محیط‌‌زیست و منابع طبیعی کشور است. خرداد امسال فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با بیان اینکه هر چه شدت گرما افزایش یابد استعداد حریق بالا می‌رود، گفت: چندین عامل در وقوع حریق اثرگذار است، اما ۹۵‌درصد آتش‌سوزی‌ها عامل انسانی دارد. قاسم سبزعلی با اشاره به آمار آتش‌سوزی‌ها در سال ۹۶ گفت: از ابتدای امسال تا خرداد نزدیک به ۳۰ تا ۴۰ مورد آتش‌سوزی داشتیم که بیشتر در استان‌های زاگرسی کشور اتفاق افتاد و بین پنج تا ۱۰ هکتار در مناطق زاگرسی حریق صورت گرفت. چند مورد آتش‌سوزی کوتاه نیز در استان گلستان به دلیل شرایط توپوگرافی و گرمای هوا در این منطقه رخ داد.

افزون براین استان‌های خوزستان، کرمان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد به صورت نوبتی دچار حریق شدند که با حضور نیروها اطفا صورت گرفت. او در مورد علت افزایش حریق در مراتع کشور تصریح کرد: در مراتع سرعت حرکت حریق بسیار بالاست چون هنگام وقوع آتش‌سوزی با کوچک‌ترین باد در سطح مراتع، هکتارها مرتع طعمه حریق می‌شود. چندین عامل در این موضوع اثرگذار است، اما ۹۵‌درصد آتش سوزی‌ها عامل انسانی دارد، نزدیک به ۶۰‌درصد این وقایع سهوی اتفاق می‌افتد و حدود ۴۰‌درصد نیز عمدی است که به دلایلی چون اهداف قومی‌قبیله‌ای یا تصرفات غیرمجاز زمین صورت می‌گیرد. این موارد شناسایی شده‌اند و به محاکم قضائی معرفی می‌شوند. به گزارش ایسنا، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها در مورد وقایع سهوی که منجر به آتش‌سوزی در منابع طبیعی می‌شود، اظهار کرد: یعنی ۶۰‌درصد حریق‌ها با منشأ انسانی، سهوی است. با آغاز فصل تابستان و ایام تعطیلات مدارس و افزایش مسافرت و گردشگری، مناطق مرتعی کشور به شدت در معرض خطر آتش‌سوزی قرار می‌گیرد.