خبرگزاری هرانا – شایان سعیدپور کودک-مجرم محبوس در زندان سنندج در تاریخ ۱ آبان‌ماه سال جاری توسط شعبه اول دادگاه کیفری یک استان کردستان به ریاست قاضی وفاییان به اعدام محکوم شد. این زندانی که از مردادماه سال ۹۴ بازداشت شده، متهم است که در جریان یک درگیری در سال ۹۴ یک شهروند دیگر اهل سقز را به قتل رسانده‌ است. سن این زندانی در زمان حادثه کمتر از ۱۸ سال بوده است. علاوه بر صغر سن مدارکی وجود دارد که نشان می دهد شایان سعیدپور پیش از وقوع حادثه قتل تحت نظر روانپزشک بوده است. اعدام کودک-مجرمان در ایران از جمله مواردی است که همواره با اعتراض جامعه بین‌الملل روبرو بوده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در تاریخ ۱ آبان‌ماه ۱۳۹۷، شایان سعیدپور کودک-مجرم متهم به قتل محبوس در زندان سنندج توسط شعبه ۱ دادگاه کیفری یک استان کردستان به ریاست قاضی وفاییان به اعدام محکوم شد.

یک عضو خانواده آقای سعیدپور که نخواست نامش فاش شود در این خصوص به گزارشگر هرانا گفت: “شایان متولد ۳۰ شهریور ۱۳۷۶ و اهل شهر سقز به اتهام قتل «سلیمان آزادی» که طی یک درگیری در تاریخ ۲۵ مردادماه سال ۹۴ اتفاق افتاده بود به اعدام محکوم شده است. شایان در زمان حادثه قتل دقیقا ۱۷ سال و ۱۰ ماه و ۲۵ روز سن داشته است”.
به گفته این منبع مطلع شایان سعیدپور مدعی شده است که در زمان نزاع حالت عادی نداشته و تحت تاثیر مشروبات الکلی دست‌ساز بوده است.

شایان سعیدپور پس از وقوع حادثه، در تاریخ ۲۸ مردادماه ۹۴ در معیت پدر، خود را در بوکان تحویل پلیس داده و از آن روز در زندان مرکزی سنندج نگهداری می‌شود.

این منبع مطلع همچنین افزود: “پیش از ماجرای نزاع و حبس، شایان عضو تیم ورزش‌های زورخانه‌ای استان کردستان بود و سابقه مقام قهرمانی استانی و مقام سوم کشوری را در پرونده خود دارد”.
عضو خانواده سعیدپور با این حال تاکید می‌کند، علیرغم ورزشکار بودن و صغر سن این زندانی سابقه بیماری روانی داشته و از دی‌ماه ۹۳ تحت نظر روانپزشک بوده است.
نزدیکان سعیدپور می‌گویند او به دلیل مشکلات روحی، بارها اقدام به خودزنی نیز کرده اما پزشکی قانونی رشد کامل عقلی وی را تائید کرده است.
با اینحال خانواده او معتقدند او در زمان واقعه درکی از اقدام خود نداشته و حتی تا ماه‌ها پس از بازداشت همواره از زندان جویای احوال “خروس” خود بوده و نمی‌توانست ماهیت واقعه رخ داده را به درستی درک کند.

همچنین وکیل مدافع شایان سعیدپور در ارتباط با پرونده موکل خود در گفتگو با گزارشگر هرانا گفت: “حکم اعدام شایان در حالی صادر شده است که وی علاوه بر صغر سن در زمان وقوع حادثه قتل تحت تاثیر مشروبات الکلی بوده و دو نفر نیز به این موضوع در دادگاه شهادت داده‌اند. اتهامات عنوان شده علیه وی “شرب خمر” و “قتل عمد” بوده است که از بابت شرب خمر نیز در دادگاه به ۸۰ ضربه شلاق محکوم شده است. با توجه به اینکه شواهد نشان می‌دهد شایان مقتول را از قبل نمی‌شناخته و دلیل شرب خمر اقدام به قتل نبوده است، بنده لایحه فرجام‌خواهی در ارتباط با این موضوع را به دادگاه ارائه کرده‌ام که امیدواریم با بررسی مجدد پرونده توسط دادگاه این حکم تغییر کند”.
این وکیل دادگستری افزود: “پرونده پزشکی شایان توسط پزشکی قانونی استان کردستان بررسی شده، علیرغم شواهد و مدارک موجود در پرونده و شهادت شهود این نهاد احراز تحت تاثیر مشروبات الکی بودن شایان را به نهادهای قضایی واگذار کرده‌اند، همینطور علیرغم تائید سابقه تکانه های روانی (Impulse control disorder) در متهم و تائید پرونده پزشکی-روانی ایشان، نظر بر رشد عقلی کامل موکل من داده و عنوان کرده‌اند که وی علیرغم تکانه های روانی و صغر سن، توانایی تشخیص مجرمانه بودن و یا نبودن عمل را داشته است”.
وکیل شایان سعیدپور گفت “با توجه به اینکه بازپرس پرونده از نظر پزشکی قانونی سنندج قانع نشده بود، پرونده را برای پزشکی قانونی استان کرمانشاه نیز فرستاد که آنها هم عینا نظر پزشکی قانونی کردستان را تایید کردند.”

مجازات کودکان در ایران و از جمله صدور حکم اعدام برای آنان در موارد مختلف از جمله درگیری و قتل، قاچاق مواد مخدر و… همواره یکی از چالش‌های مهم نقض حقوق بشر در ایران بوده است.

در حالی که ایران از ۲۵ سال پیش به کنوانسیون حقوق کودک پیوسته که طبق آن اعدام کودکان مجرم ممنوع است، در سال ۹۶ دستکم ۴ کودک مجرم پس از رسیدن به سن قانونی اعدام شدند و در سال جاری نیز تاکنون چندین کودک مجرم اعدام شده و یا به اعدام محکوم شده‌اند.

ایران به همراه پاکستان، عربستان سعودی و یمن از معدود کشورهایی است که مجرمانی که در کودکی جرمی مرتکب شده‌اند را اعدام کرده‌اند. پیش‌تر در بهمن‌ماه سال گذشته دیده‌بان حقوق بشر از ایران خواسته بود فوراً و بدون پیش شرط استفاده از مجازات اعدام برای جرایم مرتکب شده توسط کودکان زیر ۱۸ سال را پایان بخشد و به سمت منع کامل مجازات مرگ حرکت کند.