بر اساس گزارش جهانی توسعه آب سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۸، کمبود آب در حال حاضر بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار داده و با ادامه روند گرمایش جهانی این میزان تا سال ۲۰۵۰ میلادی افزایش خواهد یافت. ایران نیز از این مساله مستثنی نیست، به همین دلیل علی‌رغم قرارگیری در منطقه خشک و نیمه‌خشک تاکنون تلاش‌هایی برای گذر از این چالش انجام‌داده است اما این واقعیت را نیز نباید از نظر دور داشت که نه تنها منابع آبی ایران از توزیع یکسانی چه به لحاظ زمانی و مکانی برخوردار نیست، شواهد موجود و پیش‌بینی‌های صورت گرفته از تداوم کم‌آبی و حتی تشدید آن نیز حکایت دارد.

بنابراین نیاز به یک تغییر رویکرد در نحوه مدیریت منابع و مصارف آبی و به‌ویژه تخصیص منابع محدود آب متناسب با ظرفیت‌های موجود و به‌ویژه تأمین نیازهای زیست‌محیطی پیکره‌های آبی وجود دارد.

صدیقه ترابی- مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفا وزارت نیرو - بر این باور است که تداوم رویکرد صرفاً عرضه‌گرا نه تنها پاسخگوی نیازهای روزافزون مصرف‌کنندگان مختلف نبوده، بلکه تخریب بیش از پیش منابع و ذخایر آبی ایران اعم از سطحی و زیرزمینی را به‌دنبال خواهد داشت.

انتقال آب خزر به سمنان، شمال را نابود می‌کند

عضو کمیسیون انرژی مجلس می‌گوید: برداشت آب علاوه بر خسارت به دریای خزر می‌تواند به جنگل‌ها و پوشش گیاهی آن منطقه نیز آسیب وارد کند، چرا که اجرای شبکه انتقال آب دریای خزر به سمنان از مسیر جنگل‌های هیرکانی موجب از بین رفتن بخش وسیعی از جنگل‌ها و درختان و در نتیجه خسارت به طبیعت و محیط زیست شمال کشور خواهد شد.

موضوع انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان و استان‌های همجوار یکی از برنامه‌هایی بوده که از دو تا سه قبل مطرح شده و در برخی از حوزه‌های بین حوزه‌ای در کشور مورد توجه قرار گرفته است در برنامه توسعه ششم مجلس مصوبه‌ای داشت و تحت عنوان ماده ۲۳ الحاقیه‌ای داشت و در آن اعلام کرد که هیچ گونه نقل و انتقال آب بین حوزه‌ای در کشور مجاز نیست مگر با مجوز سازمان محیط زیست و نهاد‌های مرتبط با آن.به گفته کارشناسان با اجرای این طرح، استان‌هایی مانند خراسان شمالی، تهران و بخش مرکزی ایران به دنبال برداشت‌های بعدی از دریای خزر خواهند بود که این موضوع تهدیدی برای خزر محسوب می‌شود و باید شاهد شکل‌گیری دریاچه ارومیه دیگری باشیم.کارشناسان زیست‌محیطی معتقدند برداشت و انتقال آب از دریای خزر برخلاف ضوابط محیط زیستی است و این انتقال موجب ایجاد یک بحران زیست محیطی خواهد شد؛

دلاور نجفی کارشناس منابع طبیعی محیط زیست در این باره گفته سطح آب دریای خزر حدود ۲۸ الی ۳۰ متر از آب‌های آزاد پایین‌تر است به همین دلیل انتقال آب بدون پمپاژ مقدور نخواهد بود.او معتقد است انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران به ویژه استان سمنان خیانت محض است، چرا که از لحاظ ملاحظات و ارزیابی‌های فنی، اقتصادی و محیط زیستی مقرون به صرفه نبوده و خسارت بسیاری را به بار خواهد آورد.طرح انتقال آب خزر به استان سمنان البته ترکش‌هایی هم داشته است و معاون سازمان محیط زیست به خاطر مخالفت با این طرح برکنار شد. این برکناری زمانی معنا پیدا می‌کند که بدانیم استان مقصد آبرسانی، استان زادگاه رئیس جمهور بوده است.

قاسم ساعدی نماینده مجلس و عضو کمیسیون انرژی می‌گوید: برداشت آب علاوه بر خسارت به دریا می‌تواند به جنگل‌ها و پوشش گیاهی آن منطقه نیز آسیب وارد کند، چرا که اجرای شبکه انتقال آب دریای خزر به سمنان از مسیر جنگل‌های هیرکانی موجب از بین رفتن بخش وسیعی از جنگل‌ها و درختان و در نتیجه خسارت به طبیعت و محیط زیست شمال کشور خواهد شد.او می‌گوید: همچنین انتقال آب دریای خزر به سمنان موجب تغییرات اکولوژیکی از جمله آلودگی‌های زیست محیطی به دلیل مصرف صنعتی، توسعه کشاورزی و تخریب تنوع زیستی و همچنین ورود گونه‌های مهاجم همچون گیاهان و ماهی‌ها به فلات مرکزی خواهد شد.ساعدی ادامه می‌دهد: اخیرا در بودجه سال ۹۸ دولت این مسئله را لحاظ کرده که مبالغی را برای انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان در نظر بگیرند این موضوع هم از تصویب گذشت و مورد توجه نمایندگان شمال کشور قرار گرفت، اما نگاه‌های تخصصی و نظرات فنی باید برای این موضوع مطرح شود تا در آینده به طبیعت شمال کشور آسیب وارد نشود، زیرا طبیعت یکسری شاخص‌های مروبط به خود را دارد و دستکاری در طبیعت مورد خشم طبیعت خواهد شد.

ساعدی می‌گوید: اینگونه نیست که به صورت دلخواه هر کاری را با طبیعت انجام دهیم، این اقدام انجام نشود بهتر است، زیرا در خوزستان در حال حاضر گرد و خاک‌های نفسگیر و ریزگرد‌ها در خوزستان که به استان‌های همجوار آن هم رسیده است ناشی از به هم زدن طبیعت آبی استان خوزستان است.این نماینده مجلس می‌گوید: هم اکنون تالاب‌ها و رودخانه‌های خوزستان خشک شده‌اند و تالاب هورالعظیم از زمانی که خشک شد به کانون ریزگرد‌ها شده است، البته با بارندگی‌های اخیر احتمال بازگشت آب وجود دارد. با اینهمه با این اقدام دریای خزر تغییرات در اکولوژی بوجود می‌آید و نوار شمالی کشور ما که بهترین جای دیدنی ایران است و به عنوان مکانی برای معرفی ایران به سایر کشور‌ها محسوب می‌شود از دست می‌دهیم و در آینده به مشکل می‌خوریم.او می‌گوید: دریای خزر بن بست است و در حال جریان نیست و برداشت از آن تغییرات زودرسی رابه دنبال دارد و بهشت ایران دچار اختلال و مشکلات از بعد مسائل طبیعی به دنبال دارد.