- شاهزاده رضا پهلوی اعلام کرد: راهبرد پنج‌گانه برای آزادی ایران
- سناریوی حکومتی حمله به شاهنامه؛ وقتی خامنه‌ای "ایران دوست" می‌شود!
- دیدگاه‌ها؛ عشق ابدی، شوی سرگرم‌کننده یا پروژه تخریب جنبش زنان؟
- از هیاهوی انسجام ملی تا اعتراف به فروپاشی؛ بساط ای ایران بخوان جمع شد
- روزنامه داخلی: خامنه‌ای با جهل راهبردی نظام را در محاصره قرار داده است
- صداوسیما؛ جمهوری اسلامی آلترناتیو اصلی و قابل توجه خود را پهلوی می‌داند
- خطرناک‌ترین اجماع بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی درحال شکل‌گیری است
- آیا ترامپ واقعاً از سیاست "اول آمریکا" به مداخله‌گری بازگشته است؟
- نزاع بر سر مذاکره با آمریکا؛ نمایان شدن شکاف‌های جدی در ساختار قدرت
- ترکیه؛ اردوغان برای بقا در قدرت دنبال حذف حزب آتاتورک است
- رئیس جمهور آمریکا احتمال حمله نظامی به ونزوئلا را رد نکرد؛ واکنش چین
- کره شمالی؛ استفاده از واژه همبرگر ممنوع شد/همبرگرخوری بدل کیم: ببینید
- نتایج غافلگیرکننده امی ۲۰۲۵؛ "نوجوانی" و "استودیو" جوایز را درو کردند
- حمایت وزیر خارجه آمریکا از فعال سازی مکانیسم ماشه؛ هیچ راه فراری نیست
- تحقیقات جدید نشان می‌دهد که بین انسان و گربه ارتباطی ویژه وجود دارد
- چرا برای اسلام‌گرایان و مسلمان، بدن زنان تا این اندازه مسئله‌ساز است
- نقاشی‌هایی که جنبۀ تاریک گُل‌ها را به تصویر کشیده‌اند؛ فیلم بیوگرافی نقاش
- ضحاک از جنایت سیر نمی‌شود؛ صدور حکم اعدام برای یک دانشجو!
- شریفه محمدی، فعال حقوق زنان و نماد مقاومت مدنی در آستانۀ اعدام
- جمهوری اسلامی با ساخت پارکینگ درحال پنهان‌سازی شواهد جنایت است
- وضعیت حکومت بحرانی است و می‌خواهند با اعدام علنی مردم را بترسانند
- چه کسی در درون نظام محل اختفای اورانیوم غنی‌شده را لو داد؟ خطر حمله
- چرا برای اسلام‌گرایان و مسلمان، بدن زنان تا این اندازه مسئله‌ساز است
- ترکیه؛ اردوغان برای بقا در قدرت دنبال حذف حزب آتاتورک است
- مذاکرات ذلت بار با آژانس اتمی؛ اعتراف به عقب نشینی خفت بار خامنه‌ای
- کره شمالی؛ استفاده از واژه همبرگر ممنوع شد/همبرگرخوری بدل کیم: ببینید
- تحقیقات جدید نشان می‌دهد که بین انسان و گربه ارتباطی ویژه وجود دارد
- نقاشی‌هایی که جنبۀ تاریک گُل‌ها را به تصویر کشیده‌اند؛ فیلم بیوگرافی نقاش
- چرا هنوز هویت ۱,۱۰۰ نفر از قربانیان حملات یازده سپتامبر شناسایی نشده است؟
- فیلم؛ خواننده اپرا که مجذوب موسیقی محلی ایران بود: ویدئو را ببینید
- نسخه بدون سانسور فیلمی که کارگردانان آن به اشاعه فساد متهم شدند
- سرود "ای ایران ای مرز پر گهر" ۸۰ ساله شد؛ ویدئو با صدای بنان
- نوبل ادبیات؛ نثر شاعرانه‌اش که شکنندگی زندگی انسان را آشکار می‌کند
- کاریکاتور اسرائیلی؛ حزب‌الله در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شده است
- کاریکاتور؛ هر موقع این عصا را دست آقا دیدید یعنی بدجوری ترسیده
- کاریکاتور فعال ضد اسرائیلی: گنبد آهنین عربی برای حمایت از اسرائیل
- کاریکاتور انتخاباتی؛ در جمهوری اسلامی جایی برای انتخاب نیست
ایران‌پرس‌نیوز به هیچ گروه سیاسی وابسته نیست و از هیچ کجا حمایت مالی دریافت نمی‌کند.
چهارشنبه، 27 اسفند ماه 1399 = 17-03 2021
حاجی فیروز؛...نماد نوشدگی زمین در فرهنگ ایرانیان
در سال‌هاي اخير بحث هايي بر سر سياهي صورت حاجي فيروز بوده است كه نشان از ناآگاهي گوينده آنان از تاريخ اساطيري اين سرزمين دارد. حاجي فيروز نه نماد برده داري بوده (كه هيچ گاه در ايران به شيوه ظلم به رنگين پوستان وجود نداشته) و نه نشانه تحقير آدمي ديگر. حاجي فيروز نشان از دوموزي (ایزد گیاه) دارد كه در سرزمين زيرين حبس مي شود و با اسارت او عشق می‌‌میرد، جهان غرق سکوت شده و باروری متوقف می‌شود. حاجی فیروز همان نماد دوموزی است، برخاسته از زمین، برای باروری دوباره زمین. نمادی است از سنت‌های نیک ایرانیان، سنت‌هایی که در صلح و دوستی و طبیعت دوستی ایرانیان نهفته است.
حاجی فیروز در سایر جغرافیايی مختلف
در این باره می‌توان گفت که نام «حاجی فیروز» و ویژگی‌های خاص امروزین او، همچون پوشاک سرخ و سیاهی چهره و ترانه‌های ویژه‌اش، سنتی کاملا جدید و خاص تهران معاصر بوده است. اما شخصیت او به عنوان «پیام‌آور نوروزی» به گونه‌های مختلف از دیرباز در سراسر ایران‌زمین روایی داشته و دارد.
در نواحی گوناگون او را با نام‌های متفاوتی می‌شناسند: در خراسان و بخش‌هایی از افغانستان «بی‌بی نوروزک»، در خمین و اراک «ننه نوروز»، در کرانه های خلیج فارس «ماما نوروز»، در گیلان «پیر بابا» و «آروس/عروس گلی»، در آذربایجان «ننه مریم»، در تاجیکستان و بخارای شریف و دیگر وادی‌های ورارود «ماما مروسه» و نام‌های مشهور دیگری همچون بابا نوروز و عمو نوروز.
گفته می‌شود که او وهمراهانش نمادی ازیک سنت کهن در آذربایجان هستند. این سنت «قیشدان چیخدیم» (از زمستان خارج شدم) نام داشت و براساس آن حاجی فیروز در خیابان‌ها آواز می‌خواند تا به همه خبردهد که بهارآمده است و زمستان به پایان رسیده است. در مقابل این همه شادی و نشاط که حاجی فیروز برای مردم به ارمغان می‌آورد، آنها نیز پول وشیرینی و هدایای دیگربه اومی دادند.
تاریخچه ظهورحاجی فیروز به درستی معلوم نیست اما درتمام متونی که به آیین‌های نوروزی درجای ایران در طول تاریخ اشاره کرده‌اند ازحاجی فیروز وعمو نوروز نیز ذکری به میان رفته است. درتمام مناطقی نیز که زمانی تحت سلطه ایران بوده اند حاجی فیروز چهره آشنایی است. شیوه اجرای نمایش‌ها در نواحی گوناگون، زمان مراسم و حتی ترانه‌هایی که سروده می‌شود، گاه با یکدیگر متفاوت هستند واین تفاوت‌ها ناشی از ویژگی‌های خاص هر ناحیه است.
در آسیای میانه و درآخرین شب سال، انتظار «مامای مروسه» را می‌کشند و بانوی خانه، خوراکی‌هایی همچو سمنک (سمنو) رادر آوند‌هایی بسیار تمیز و آراسته، بر دسترخوانی (سفره‌ای) می‌گذارد تا شب هنگام او آنها را برکت دهد و بچشد و ببوسد. پیش از آمدن مامای مروسه، مراسم «گل‌گردانی» یا «گل نوروزی» برگزار می‌شود و دراین مراسم گروهی از مردم، نخستین گل‌های روییده درصحرا را می‌چینند وهمراه با شادی و آواز درکوچه‌ها می‌گردانند.
این آیین با تفاوت‌هایی در گیلان و کوهپایه‌های تالش نیز برگزار می‌شود. درآنجا «آروس گلی» و «پیر بابا» با یک خرس و با دسته‌های گل و پوشیدن پوشاک سرخ و کلاه بوقی (یادمان میترا) به ترانه‌سرایی و دایره‌زنی و کارهای خنده‌آورمی‌پردازند.
حال چگونه است که این سنت‌های کهن نوروزی و ازآن جمله حاجی فیروز با نام ها و مناسبت‌های گوناگون درطول تاریخ این سرزمین حفظ شده اما مشابه این آیین ها در بین النهرین (عراق کنونی) با آن همه سند و مدرک به فراموشی سپرده شده است؟
این را دیگر باید در ویژگی فرهنگ ایرانی جست‌وجو کرد واز طرفی، گواه دیگری بر بومی بودن و مردمی بودن این سنت هاست. چون تنها سنت ها و آیین هایی که ازدل مردم جوشیده باشد، می تواند این چنین در ادوار مختلف دوام بیاورد و هر چند نامش تغییرکند، اما باقی بماند.
