از آماری که امروز در تهران انتشار یافت، چنین برمی آید که با بسته شدن مرزهای کشورهای غرب اروپا، ایالات متحده و کانادا به روی پناهجویان ایرانی، اکنون مغزهای متفکر ایرانی، از روی ناچاری، به کشور ترکیه پناه می برند، که خود، هنوز با کاروان ترقی کشورهای غربی فاصله زیاد دارد.

رصدخانه مهاجرت ایران اعلام کرد: شمار دانشجویان و دانش آموختگان ایرانی در ترکیه ۱۳۰۰برابر افزایش یافته است.

در گزارش های پیشین همچنین گفته شده بود که هزاران ایرانی نیز در ترکیه خانه خریده اند و منشاء شمار نامعلومی از این خریدها، دلارهای قاچاقی و یا دزدیده شده در داخل ایران بوده است.

رصدخانه مهاجرت ایران، در گزارشی درباره مهاجرت نخبگان ایرانی به خارج از کشور اعلام کرد تعداد دانشجویان و دانش‌‌آموختگان ایرانی در کشور ترکیه، طی سال‌های اخیر حدود هزار و ۳۰۰ درصد افزایش یافته و از ۴۳۸ دانشجو در سال ۲۰۱۳ به شش هزار و ۹۹ دانشجو در سال ۲۰۱۷ رسیده است.

در این گزارش آمده است از سال ۱۳۹۳ مقصدهای تحصیلی دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاهی کشور، تغییر قابل‌توجهی داشته و از کشورهایی مثل آمریکا، کانادا، فرانسه و انگلستان به سمت کشورهایی مانند ترکیه، مجارستان و این‌گونه کشورها سوق پیدا کرده است.

رصدخانه مهاجرت ایران در ادامه افزوده است که قیمت ارز، تاثیر مستقیمی در تغییر روند کشورهای انتخابی دانشجویان داشته است که ممکن است این تغییر سبب کاهش کیفیت تحصیلی دانشجویان و نخبگان شود.

در همین رابطه، سالنامه آماری رصدخانه مهاجرت ایران مقصدهای اصلی دانشجویان ایرانی را به گزارش رسمی یونسکو به ترتیب به این شکل اعلام کرده است: آمریکا، ترکیه، آلمان، ایتالیا، کانادا، مالزی، استرالیا، امارات، هند، اتریش، فرانسه، مجارستان و انگلستان.

بر اساس گزارش رصدخانه مهاجرت ایران، در سال‌های اخیر کشورهای ترکیه، آلمان و کانادا به مقصد اول دانشجویان ایرانی شده‌اند.

ایران در آستانه ورود به فاز مهاجرت توده ‌وار است

مدیر رصدخانه مهاجرت ایران، خبر داد که جامعه ایران در آستانه ورود به فاز مهاجرت توده‌وار است. بهرام صلواتی هشدار داد که یکی از جنبه‌های ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران، شکل‌گیری موج «مهاجرت توده‌ای» است و اقشار مختلف مردم اکنون در سودای زندگی و شرایط اقتصادی امن‌تر و با ثبات‌تر در فکر خروج از کشور و حتی سرازیر شدن به کشورهای همسایه هستند.

به گزارش همدلی، وی در ادامه گفت: «هر چند پیش از این، نگاه‌ها بیشتر معطوف به خروج استعدادها و تحصیل‌کرده‌ها و خروج نخبگان هنری و ورزشی از کشور بود، اما اکنون میل به خروج و مهاجرت از ایران در طبقه‌های مختلف اجتماعی و به‌خصوص دهک‌های پایین اقتصادی با سرعت در حال شیوع است.»

شکل‌گیری موج مهاجرت توده‌ای این پیام را منتقل می‌کند که تنها نخبگان نیستند که فضای کشور را برای ادامه زندگی مناسب نمی‌دانند، بلکه این حس به افراد عادی جامعه از هر صنف و قشری نیز سرایت کرده است و قشر عادی، نخبه، مرفه، تحصیل‌کرده، درحال تحصیل و حتی دهک‌های پایین جامعه به‌حدی از بهبودی شرایط کشور ناامیده شده‌اند که تب‌وتاب رفتن به‌جانشان افتاده است. بدیهی است مهاجرت توده‌ای و فراگیر پدیده‌ای به مراتب عمیق‌تر و دردناک‌تر از مهاجرت نخبگان است و نشان از نزول امید در هر قشر و سطحی از جامعه دارد.

روزنامه فرانسوی: ایرانیان زیادی در فکر فرار از کشور

روزنامه فرانسوی لوموند در شمارۀ امروز خود دوشنبه بیست و یکم دسامبر گزارشی دربارۀ چرایی مهاجرت گستردۀ ایرانیان به ترکیه به قصد ساکن شدن و کسب ملیت در این کشور منتشر کرده و نوشته است که فساد و ناکارآمدی حاکمان، وضعیت رقت بار اقتصادی و ناامیدی از بهبود اوضاع اجتماعی و سیاسی کشور مهمترین عوامل این مهاجرت فزاینده و گسترده هستند.

به گزارش رادیو فرانسه، یکی از ایرانیانی که به این ترتیب همزمان صاحب خانه و ملیت در ترکیه شده به گزارشگر لوموند گفته است که "در تهران و حتی در شهرهای کوچک ایران به دلیل کیفیت بسیار نازل بنزین تولید شده در کشور نفس کشیدن ممکن نیست مضاف بر اینکه مقامات دولتی توانایی ادارۀ کشور را ندارند. به همین خاطر باید از آنجا فرار کرد."

لوموند در ادامه ضمن اشاره به وضعیت سیاه رکود اقتصادی ایران، به نقل از مرکز آمار این کشور نوشته است که نرخ تورم در نوامبر گذشته در ایران به ٤٦ درصد رسید و پول ملی این کشور در مقابل ارزهای خارجی فرو پاشید به طوری که قیمت یورو در بازار آزاد ایران هم اکنون به بیش از ٣١ هزار تومان رسیده در حالی که خرید خانه برای بخش تازه‌ای از مردم ایران ناممکن شده است.

فشار اقتصادی به گفتۀ یکی از ایرانیانی که به تازگی در ترکیه مستقر شده کمر ایرانیان را خم کرده و فساد که در کل کشور فراگیر گشته به مسئله ای حقیقی بدل شده است. همین ایرانی سپس افزوده است که به دلیل فساد گسترده فعالیت اقتصادی در ایران ناممکن شده است. "از بالا تا پایین جامعه همه رشوه می خواهند و اگر رشوه ندهید کارتان پیش نمی رود. هیچگاه اوضاع ایران به بدی امروز نبوده است."

لوموند سپس افزوده است که برای این دسته از ایرانیان ملیت ترکیه موهبتی است الهی زیرا به وسیلۀ آن می توان حسابی بانکی باز کرد که شرط اولیه تجارت است و بی آنکه موجودی آن مسدود شود.

یک جامعه شناس ایرانی به گزارشگر لوموند گفته است که امروز فقط طبقات مرفه و متوسط در پی فرار از ایران نیستند. از این پس حتی پایین ترین بخش‌های جامعه در فکر مهاجرت هستند. و این نشانۀ ناامیدی از بهبود اوضاع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است و همچنین ناامیدی از رعایت حقوق و آزادی‌های فردی است.

ناامیدی موج مهاجرت را سهمگین‌تر کرده است

روزنامه توسعه ایرانی چاپ تهران هم نوشته است: چندی پیش خبر مرگ دلخراش خانواده ایرانی مهاجر در کانال مانش به سرخط خبر‌ها بدل شد و واکنش‌های فراوانی را در داخل و خارج از ایران به همراه داشت. غرق شدن خانواده ایرانی به همراه سه کودک در آب‌های سرد اروپا گرچه نخستین نمونه از مرگ مهاجرانی نبود که به امید زندگی بهتر سرزمین‌شان را ترک می‌کردند، اما دوباره لزوم حفظ امنیت و کرامت انسانی را در فرآیند مهاجرت مورد توجه قرار داد.۱۸ دسامبر مصادف با ۲۸ آذرماه از سوی یونسکو به عنوان روز مهاجران نامگذاری شده است. این در حالی است که ایران در سال‌های اخیر جزو کشور‌هایی است که مردمانش میل فراوانی به مهاجرت به دیگر نقاط دنیا پیدا کرده‌اند

برخی کارشناسان معتقدند آنچه در سال‌های اخیر موج مهاجرت را از ایران سهمگین‌تر کرده است، نه دلایل اقتصادی بلکه احساس ناامیدی است.در این باره مجتبی لشکربلوکی، استاد دانشگاه معتقد است: «اگر تا دیروز ما با پدیده «مهاجرت نخبگان» روبرو بودیم اکنون با پدیده «مهاجرت فراگیر» مواجهیم. پدیده‌ای به مراتب عمیق‌تر، وسیع‌تر و دردناک‌تر! همه افراد عادی و نخبه، قشر مرفه و متوسط، تحصیل کرده و در حال تحصیل، به فکر رفتن هستند. چرا ترجیح می‌دهند به کشوری دیگر بروند و از صفر شروع بکنند؟ چرا دانشجویان کارشناسی هم و غم شان گرفتن پذیرش از دانشگاه‌های خارجی و رفتن است؟ چرا مهاجرت رخ می‌دهد؟»

.این استاد دانشگاه صنعتی شریف ادامه می‌دهد: «وقتی شهروندان یک سرزمین در جمع‌های خانوادگی خود راجع به جنگ گفتگو می‌کنند، وقتی در یک کشور برای بسیاری از کالا‌ها باید تا ظهر صبر کنی که قیمت بر اساس دلار مشخص شود، نمی‌توان از اطمینان و برنامه ریزی بلندمدت صحبت کرد؟ آیا در آن کشور صحبت از فرزندآوری و سرمایه گذاری حرف معقولی است؟ بسیاری از کسانی که می‌روند فقط یک دلیل ساده دارند: آرامش روانی ندارم. آن‌ها می‌گویند که چرا مانند شهروندان دیگر کشورها، نباید تصویر مشخصی از ۱۰، ۲۰ و ۳۰ ساله زندگی شخصی و اوضاع کشور خودم داشته باشم؟ به همین خاطر است که عده‌ای ترجیح می‌دهند فرزندان خود را در خاک دیگری به دنیا بیاورند. چون به فردای این خاک مطمئن نیستند»..