گزارش‌های رسمی، جمعیت مهاجران ایرانی تا سال 1400 را حدود 2 میلیون نفر می‌دانند که نسبت به 30 سال گذشته 2/5 برابر شده است. جمعیت دانشجویان ایرانی خارج از کشور نیز در 20 سال اخیر 3/5 برابر شده هرچند در سال‌های اخیر به دلایل مختلف ازجمله شیوع کرونا دچار کندی شده است. آمریکا، ترکیه، آلمان، ایتالیا و کانادا به ترتیب 5 مقصد اصلی دانشجویان ایرانی هستند.

نوع جدیدی از مهاجرت نیز عارض کشورمان شده که ساکن شدن در یکی از کشورهای همجوار و یا خرید خانه در این کشورهاست. گزارش مرکز آمار اقتصادی ترکیه می‌گوید در شهریور 1400 ایرانی‌ها 1300 خانه در ترکیه خریدند که 2/5 برابر بیشتر از میانگین ماهانه 5 سال گذشته است.

یکی از بدترین مهاجرت‌ها که اکنون کشور ما دچار آنست، مهاجرت پزشکان و پرستاران است. براساس آمارهای موجود، سال گذشته 1250 پرستار درخواست مهاجرت کردند و این مهاجرت در شرایطی صورت می‌گیرد که کشور ما اکنون 100 هزار پرستار کم دارد و شرایط ویژه کرونائی نیز ایجاب می‌کند ما برای تشویق پزشکان و پرستاران به ماندن در کشور اقدامات عملی منطقی داشته باشیم.

در بررسی علل اصلی مهاجرت‌ها، وضعیت غیرقابل قبول اقتصادی و بی‌توجهی به حقوق شهروندی بیش از سایر عوامل جلوه‌گری می‌کنند. این هر دو عارضه را باید از عوارض حکمرانی نامناسب و غیرسالم دانست با این تأکید که هردو قابل علاج هستند ولی وجود مناسبات آلوده به رانت‌خواهی، ویژه‌خواری، فامیل‌سالاری، دگم‌اندیشی و جناح‌بازی در بدنه حکمرانی اجازه علاج نمی‌دهد.

نکته بسیار مهم در مبحث مهاجرت‌ها اینست که در سال‌های اخیر که عنوان «مهاجرت نخبگان» در جامعه ما مطرح شده، کشور ما در حال خالی شدن از باارزش‌ترین ثروت واقعی است. برای هر کشوری، نیروی انسانی بااستعداد قطعاً باارزش‌ترین ثروت است و ما شوربختانه اکنون شاهد خالی شدن کشورمان از باارزش‌ترین ثروت هستیم.

شوربختی بیشتر را باید در این ماجرای تأسف‌بار دنبال کنیم که مسئولان به جای آنکه زیرساخت‌ها را ترمیم کنند، به جنگ قدرت و محدود کردن برخورداری مردم از حقوق شهروندی به شکل‌های مختلف سرگرمند و برای مقابله با مهاجرت نیروی انسانی مستعد، کاری بیش از شعار دادن انجام نمی‌دهند!