دبیرکل عفو بین‌الملل در واکنش به این خبر در توئیتی نوشت: حکومت ایران از طریق سوء‌استفاده از قانون، مجازات اعدام نامشروع که بر اساس استانداردهای بین‌المللی غیرقانونی است به‌دنبال ایجاد وحشت در جمعیت جوان خود است. جوانان به‌دلیل ابراز مخالفت و مقاومت اعدام می‌شوند.

فهرست ۳۹ معترض در خطر صدور یا اجرای حکم اعدام

از شروع اعتراضات جاری تا کنون، دست‌کم ۴۶۹ شهروند، از جمله ۶۳ کودک و ۳۲ زن، کشته شده‌اند. افزایش آمار نسبت به گزارش پیشین، عمدتاً مربوط به شهروندانی است که در دو ماه نخست اعتراضات کشته شده‌اند اما محققان سازمان حقوق بشر ایران طی هفته اخیر موفق به تایید آن‌ها شدند.

مضاف بر این، دست‌کم ۳۹ معترض در خطر صدور یا اجرای احکام اعدام قرار دارند که فهرست آن‌ها در این گزارش آمده است. در حال حاضر، دست‌کم پنج زندانی متهم به محاربه در زندان ارومیه به مکانی نامعلوم منتقل شدند. یک تن نیز در زندان رجایی‌شهر از بند عمومی به انفرادی برده شده و نگرانی جدی از احتمال اعدام قریب‌الوقوع این شش نفر وجود دارد. با توجه به فشار حکومت بر خانواده‌های بازداشت‌شدگان، گمان می‌رود آمار افرادی که در خطر اعدامند، بیش از این تعداد باشد.

سازمان حقوق بشر ایران با هشدار در مورد احتمال اجرای حکم اعدام برای جمع کثیری از بازداشت‌شدگان، از اقدام‌ تنی چند از نمایندگان پارلمان‌های اروپایی در جهت پذیرش کفالت سیاسی متهمان استقبال می‌کند و خواستار اقدام موثرتر جامعه بین‌الملل، به‌ویژه دولت‌ها، برای جلوگیری از اعدام معترضان ایرانی است.

محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، در این خصوص گفت: «رهبران جمهوری اسلامی که پس از سه ماه موفق به خاموش کردن اعتراضات سراسری نشده‌اند، سعی دارند تا با صدور و اجرای احکام اعدام، ترس را حاکم کنند. بالا بردن هزینه سیاسی از طریق پذیرش کفالت‌های سیاسی، همراه با کارزارهای خیابانی و مجازی و فشار جامعه جهانی، می‌تواند از اعدام‌های بیشتر جلوگیری کند.»

***
بر اساس آمار و اطلاعات سازمان حقوق بشر ایران، شمار کشته‌شدگان اعتراضات اخیر به دست‌کم ۴۶۹ نفر رسیده است. براساس گزارش‌هایی که این سازمان دریافت کرده، دست‌کم ۶۳ تن از کشته‌شدگان زیر ۱۸ سال سن داشته‌اند که ۹ تن از این کودکان دختر بوده‌اند. هنوز برای تمام آن‌ها شناسنامه و اسنادی که نشانگر سن دقیق ایشان باشد، دریافت نشده است. تلاش برای ثبت دقیق سن آنان ادامه دارد.

تفکیک استانی

کشته‌شدگان تا امروز از ۲۵ استان مختلف گزارش شده‌اند و بیشترین کشته‌ها به ترتیب از استان‌های سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، کردستان، تهران و مازندران بوده‌اند. استان‌هایی که کشته‌شدن معترضان در آنها گزارش شده‌، به شرح زیر است:

سیستان و بلوچستان ۱۳۰ نفر، آذربایجان غربی ۵۴ نفر، کردستان ۵۳ نفر، تهران ۵۰ نفر، مازندران ۳۸ نفر، گیلان ۲۶ نفر، کرمانشاه ۲۵ نفر، البرز ۲۰ نفر، اصفهان ۱۴ نفر، فارس ۱۱ نفر، خوزستان ۱۰ نفر، خراسان رضوی ۷ نفر، آذربایجان شرقی ۴ نفر، زنجان ۳ نفر، لرستان ۳ نفر، مرکزی ۳ نفر، قزوین ۳ نفر، همدان ۳ نفر، کهگیلویه و بویراحمد ۲ نفر، ایلام ۲ نفر، اردبیل ۲ نفر، بوشهر ۲ نفر، هرمزگان ۲ نفر، سمنان ۱ نفر و گلستان ۱ نفر.

همچنین بیشترین کشته‌ها به ترتیب در روزهای ۳۰ شهریور (۲۱ سپتامبر)، ۳۱ شهریور (۲۲ سپتامبر) و ۸ مهر (۳۰ سپتامبر، جمعه خونین زاهدان) گزارش شده‌اند. طی ماه آبان، روز جمعه ۱۳ آبان (۴ نوامبر) با ثبت دست‌کم ۲۱ کشته، خونبارترین روز بود.

توضیح ضروری: محققان سازمان حقوق بشر ایران از روز نخست سرکوب اعتراض‌ها، تحقیق در مورد کشته‌شدگان را آغاز کردند. در جریان تحقیقات، برخی آمار تصحیح، حذف یا اضافه شده‌اند. تغییرات احتمالی آمار کشته‌شدگان در استان‌های مختلف، بر مبنای آخرین آمار تاییدشده صورت گرفته است.

تاکید سازمان حقوق بشر ایران بر «حداقلی»بودن آمار کشته‌شدگان

سازمان حقوق بشر ایران در حالی آمار ۴۶۹ کشته را منتشر می‌کند که دریافت و بررسی گزارش کشته‌شدگان روزهای پیشین ادامه دارد. تعداد گزارش‌هایی که این سازمان دریافت کرده و هنوز موفق به تایید آنها نشده، بیشتر است. بنابراین، آمار واقعی کشته‌شدگان اعتراضات جاری بیش از آمار ذکرشده برآورد می‌شود.

تلاش جمهوری اسلامی برای ایجاد ابهام در پرونده‌های معترضان

به نظر می‌رسد که جمهوری اسلامی عامدانه با اظهارات ضد و نقیض درباره پرونده و احکام معترضان، مخصوصا احکام اعدام، تلاش می‌کند تا در این باره ابهام ایجاد کند. محدودیت دسترسی متهمان امنیتی به وکیل انتخابی (ذیل تبصره ماده ۴۸ قانون آئین دادرسی کیفری) در تمام مراحل بازجویی، دادرسی و فرجام‌خواهی، به این ابهام‌ها می‌افزاید. بسیاری از متهمان امکان ملاقات آزادانه و توضیح شرایطشان را برای خانواده خود نیز ندارند.

دست‌کم پنج تن از معترضان اشنویه که جزئیات پرونده آنان مبهم است ولی بر اساس گزارش‌های شهروندی در خطر اعدام به سر می‌برند، بعداز ظهر پنج‌شنبه ۲۴ آذر، از بند عمومی زندان ارومیه به مکانی نامعلوم منتقل شدند و نگرانی از سرنوشت آنان وجود دارد. این پنج نفر رضا اسلام‌دوست، ایوب آغلیانی، فرزاد طه‌زاده، هژیر احمدی و هیمن شاهی نام دارند. محمد بروغنی نیز از بند عمومی زندان رجایی‌شهر به بند ۳۹۰ منتقل شده و نگرانی از اعدام قریب‌الوقوع او وجود دارد.

فهرست معترضان ایرانی که در خطر صدور یا اجرای حکم اعدام قرار دارند

۱. منوچهر مهمان‌نواز

اتهام:

احتراق عمدی ابنیه به قصد مقابله با حکومت اسلامی با مجازات محاربه، اجتماع و تبانی علیه امنیت داخلی کشور، اخلال در نظم و امنیت عمومی از طریق ایجاد جنجال و هیاهو، شرکت در تجمعات غیرقانونی عنوان شد

دادگاه:

شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران، قاضی عموزاد (۷ آبان)

حکم:

محکوم به اعدام (۲۳ آبان)

۲. محمد قبادلو

اتهام:

قوه قضاییه اعلام کرد: قبادلو براساس حکم اولیه دادگاه انقلاب به افساد فی‌الارض از طریق جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، تخریب و اقدام علیه امنیت ملی ‌کشور که منجر به اخلال در نظم عمومی و ناامنی در کشور و وارد کردن خسارت به افراد و اموال عمومی شده متهم و به اعدام محکوم شد. به غیر از اتهام افساد فی‌الارض که رسیدگی آن بر عهده دادگاه انقلاب است سایر اتهامات وی در دادگاه کیفری یک رسیدگی می‌شود.

دادگاه:

دادگاه انقلاب تهران، قاضی صلواتی

حکم:

محکوم به اعدام (۲۳ آبان)

۳. سامان صیدی:

اتهام:

محاربه از طریق کشیدن کلت کمری و شلیک ۳ تیر، اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور

دادگاه:

دادگاه انقلاب تهران، قاضی صلواتی

حکم:

محکوم به اعدام

۴. محمد بروغنی

اتهام:

محاربه از طریق کشیدن سلاح سرد قمه و حمله به همراه اوباش به فرمانداری پاکدشت و به آتش کشیدن فرمانداری و حمله به مامور دولت حین انجام وظیفه و مجروح شدن وی

دادگاه:

دادگاه انقلاب تهران، قاضی صلواتی

حکم:

محکوم به اعدام

۵. ماهان صدرات مرنی

اتهام:

محاربه از طریق کشیدن سلاح سرد

حکم:

محکوم به اعدام

توقف موقت حکم:

درخواست اعاده دادرسی متهم «ماهان صدرات مرنی» نسبت به رأی صادره دادگاه انقلاب در اجرای ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری در شعبه نهم دیوان عالی کشور ثبت و اصول پرونده محاکماتی نامبرده جهت رسیدگی و بررسی تقاضای ثبت شده از دادگاه مربوطه مطالبه شده است.ضمنا در اجرای ماده ۴۷۶ قانون مذکور قرار توقف اجرای حکم اعدام تا حصول نتیجه از دیوان عالی کشور صادر شده است.

۶. سهند نور محمدزاده

اتهام:

محاربه از طریق تخریب و ایجاد حریق در وسایل عمومی به منظور اخلال در نظم و امنیت کشور و مقابله با حکومت اسلامی، اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور و اخلال در نظم و آسایش عمومی از طریق شرکت در تجمعات

دادگاه:

شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب تهران

حکم:

محکوم به اعدام

۷. سعید شیرازی

اتهام:

افساد فی الارض از طریق تحریک و تشویق گسترده مردم به ارتکاب جرایم‌ علیه امنیت کشور و اخلال شدید در نظم

دادگاه:

دادگاه انقلاب تهران، قاضی صلواتی

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۸. محسن رضازاده قراقلو

اتهام:

محاربه از طریق مشارکت در ایجاد حریق در وسیله مورد استفاده عمومی به منظور اخلال در نظم و امنیت عمومی، اجتماعی و تبانی جهت ارتکاب جرم علیه امنیت داخلی کشور، ساخت اقلام انفجاری از نوع کوکتل مولوتوف برای مقاصد ضد امنیتی و سنگ پرانی به سوی عوامل انتظامی

دادگاه:

دادگاه انقلاب تهران، قاضی صلواتی

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۹. ابوالفضل مهری حسین حاجیلو

اتهام:

مقابله با حکومت اسلامی از طریق ایجاد حریق در وسیله مورد استفاده عمومی به منظور اخلال در نظم و امنیت کشور

دادگاه:

دادگاه انقلاب تهران، قاضی صلواتی

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۱۰. محمدمهدی کرمی

اتهام:

افساد فی الارض از طریق جرایم‌علیه امنیت کشور، حمله به ماموران بسیجی، اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور، انتشار فراخوان‌ علیه نظام در فضای مجازی. او یکی از پنج نفری است که در پرونده‌ قتل یک بسیجی به نام روح‌الله عجمیان در شهر کرج متهم و محکوم به اعدام شده‌اند. این پرونده در مجموع ۱۶ متهم دارد که ۱۱ تن از آنان به حبس محکوم شده‌اند.

دادگاه:

شعبه اول دادگاه انقلاب استان البرز، قاضی سیدموسی آصف‌الحسینی

حکم:

اعدام (۱۵ آذر)

۱۱. سیدمحمد حسینی

اتهام:

افساد فی الارض از طریق ارتکاب جرایم علیه امنیت کشور، حمله به ماموران پلیس و بسیج، اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور. او یکی از پنج نفری است که در پرونده‌ قتل یک بسیجی به نام روح‌الله عجمیان در شهر کرج متهم و محکوم به اعدام شده‌اند. این پرونده در مجموع ۱۶ متهم دارد که ۱۱ تن از آنان به حبس محکوم شده‌اند.

دادگاه:

شعبه اول دادگاه انقلاب استان البرز، قاضی سیدموسی آصف‌الحسینی

حکم:

اعدام (۱۵ آذر)

۱۲. حمید قره‌حسنلو

اتهام:

افساد فی الارض از طریق ارتکاب جرایم علیه امنیت کشور، حمله به ماموران انتظامی و بسیج، اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور. او یکی از پنج نفری است که در پرونده‌ قتل یک بسیجی به نام روح‌الله عجمیان در شهر کرج متهم و محکوم به اعدام شده‌اند. این پرونده در مجموع ۱۶ متهم دارد که ۱۱ تن از آنان به حبس محکوم شده‌اند.

دادگاه:

شعبه اول دادگاه انقلاب استان البرز، قاضی سیدموسی آصف‌الحسینی

حکم:

اعدام (۱۵ آذر)

۱۳. حسین محمدی

اتهام:

افساد فی الارض از طریق ارتکاب جرایم علیه امنیت کشور، اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرایم علیه امنیت ملی. او یکی از پنج نفری است که در پرونده‌ قتل یک بسیجی به نام روح‌الله عجمیان در شهر کرج متهم و محکوم به اعدام شده‌اند. این پرونده در مجموع ۱۶ متهم دارد که ۱۱ تن از آنان به حبس محکوم شده‌اند.

دادگاه:

شعبه اول دادگاه انقلاب استان البرز، قاضی سیدموسی آصف‌الحسینی

حکم:

اعدام (۱۵ آذر)

۱۴. رضا آریا

اتهام:

افساد فی‌الارض از طریق ارتکاب جرایم علیه امنیت کشور، حمله به ماموران انتظامی و بسیج، اقدامات علیه نظم عمومی، اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور. او یکی از پنج نفری است که در پرونده‌ قتل یک بسیجی به نام روح‌الله عجمیان در شهر کرج متهم و محکوم به اعدام شده‌اند. این پرونده در مجموع ۱۶ متهم دارد که ۱۱ تن از آنان به حبس محکوم شده‌اند.

دادگاه:

شعبه اول دادگاه انقلاب استان البرز، قاضی سیدموسی آصف‌الحسینی

حکم:

اعدام (۱۵ آذر)

۱۵. توماج صالحی

اتهام

افساد فی‌الارض از طریق نشر اکاذیب به صورت گسترده به نحوی که موجب خسارات عمده گردیده است، فعالیت تبلیغی علیه نظام، تشکیل و اداره دسته‌جات غیر قانونی به قصد برهم زدن امنیت کشور، همکاری با دولت متخاصم علیه جمهوری اسلامی و نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی از طریق فضای مجازی و تحریک و ترغیب افراد به اعمال خشونت‌آمیز

دادگاه:

دادگاه انقلاب اصفهان

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۱۶. امیر نصر آزادانی

اتهام:

متهم به بغی از طریق عضویت در گروه مسلحانه به‌صورت شبکه‌ای و سازمان‌یافته به‌قصد مقابله با اساس نظام جمهوری اسلامی همراه با سه نفر دیگر که بنا بر ادعای قوه قضاییه منجر به کشتن سه مامور سرکوب شد. معاونت در محاربه از طریق عضویت در دسته‌های غیرقانونی به‌قصد بر هم زدن امنیت کشور و اجتماع و تبانی منتهی به جرایم ضد امنیت

دادگاه:

دادگاه انقلاب اصفهان

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۱۷. سعید یعقوبی

اتهام:

محاربه؛ هم‌پرونده امیر نصر آزادانی

دادگاه:

دادگاه انقلاب اصفهان

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۱۸. صالح میرهاشمی

اتهام:

محاربه؛ هم‌پرونده امیر نصر آزادانی و سعید یعقوبی

دادگاه:

دادگاه انقلاب اصفهان

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۱۹. سهیل جهانگیری

اتهام:

محاربه؛ هم‌پرونده امیر نصر آزادانی، سعید یعقوبی و صالح میرهاشمی

دادگاه:

دادگاه انقلاب اصفهان

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۲۰. حشمت‌الله طبرزدی

اتهام:

در چند پرونده به محاربه متهم شده است

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۲۱. میلاد آرمون

اتهام:

محاربه. او همچنین متهم است که همراه با چهار نفر دیگر در مرگ یک بسیجی به نام آرمان علی‌وردی در تهران در تاریخ ۴ آبان نقش داشته است. اعترافات اجباری میلاد از صداوسیمای حکومتی جمهوری اسلامی پخش شد.

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۲۲. نستوه نیکخواه بهرامی

اتهام:

یکی از کسانی که متهم است همراه با چهار نفر دیگر در مرگ یک بسیجی به نام آرمان علی‌وردی در تهران در تاریخ ۴ آبان نقش داشته است.

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

۲۳. مهدی جهانی

اتهام:

یکی از کسانی که متهم است همراه با چهار نفر دیگر در مرگ یک بسیجی به نام آرمان علی‌وردی در تهران در تاریخ ۴ آبان نقش داشته است.

حکم:

مشخص نیست / در خطر صدور حکم اعدام

این افراد بر مبنای گزارش‌های غیررسمی در خطر صدور یا اجرای حکم اعدام قرار دارند

۲۴. اکبر غفاری

اتهام:

بر مبنای گزارش‌های شهروندی، اکبر برای بازکردن درهای خانه‌اش در محله فلاح تهران و پناه دادن به معترضانی که از حمله سرکوبگران می‌گریختند، بازداشت شد. او زیر شکنجه، اعترافنامه‌ای را امضا کرد که طبق آن قتل یک مامور نیروی انتظامی را گردن می‌گرفت. اکبر سواد خواندن و نوشتن ندارد. بر مبنای این گزارش‌ها، او به محاربه نیز متهم شده است.

اکبر غفاری هم‌اکنون در زندان تهران بزرگ نگهداری می‌شود.

۲۵ و ۲۶. فرهاد و فرزاد طه‌زاده

اتهام‌ها:

بر مبنای گزارش‌های شهروندی، این دو برادر با اتهام محاربه و قصاص، به اعدام محکوم شده‌اند. در پی پخش اخبار مربوط به اعدام قریب‌الوقوع آنها، رسانه‌های جمهوری اسلامی خبر را تکذیب کردند و نوشتند که پرونده فرهاد و فرزاد در مرحله بازپرسی قرار دارد.

حکم:

در خطر صدور/اجرای حکم اعدام

۲۷. هژار حمیدی

طبق گزارش‌های شهروندی،

معترض اهل اشنویه است که به محاربه متهم شده است.

۲۸. کاروان شاه‌پروانه

طبق گزارش‌های شهروندی، معترض اهل اشنویه است.

او نیز با اتهام‌هایی روبه‌روست که ممکن است خطر مجازات اعدام را همراه داشته باشند.

۲۹. شهرام معروف‌مولا

طبق گزارش‌های شهروندی، معترض اهل اشنویه است. او با اتهام‌هایی روبه‌روست که ممکن است خطر مجازات اعدام را همراه داشته باشند.

۳۰. رضا اسلام‌دوست

طبق گزارش‌های شهروندی، معترض اهل اشنویه است. او با اتهام‌هایی روبه‌روست که ممکن است خطر مجازات اعدام را همراه داشته باشند.

۳۱. ایوب آغلیانی

طبق گزارش‌های شهروندی، معترض اهل اشنویه است. او با اتهام‌هایی روبه‌روست که ممکن است خطر مجازات اعدام را همراه داشته باشند.

۳۲. هیمن شاهی

طبق گزارش‌های شهروندی، معترض اهل اشنویه است. او با اتهام‌هایی روبه‌روست که ممکن است خطر مجازات اعدام را همراه داشته باشند.

۳۳. امید حسن‌زهی

طبق گزارش‌های شهروندی، یکی از پنج قوم و خویش از روستای چشمه زیارت که با اتهام قتل یک نیروی سپاه به اسم بهزاد براهویی دستگیر شدند. او شاهد دارد که در آن روز بر سر کار خود بود. شکنجه شد تا به قتل اعتراف کند.

۳۴. فرشید حسن‌زهی

طبق گزارش‌های شهروندی، یکی از پنج قوم و خویش از روستای چشمه زیارت که با اتهام قتل یک نیروی سپاه به اسم بهزاد براهویی دستگیر شدند. او شاهد دارد که در آن روز بر سر کار خود بود. شکنجه شد تا به قتل اعتراف کند.

۳۵. بهزاد حسن‌زهی

طبق گزارش‌های شهروندی، یکی از پنج قوم و خویش از روستای چشمه زیارت که با اتهام قتل یک نیروی سپاه به اسم بهزاد براهویی دستگیر شدند. او شاهد دارد که در آن روز بر سر کار خود بود. شکنجه شد تا به قتل اعتراف کند.

۳۶. جمشید حسن‌زهی

طبق گزارش‌های شهروندی، یکی از پنج قوم و خویش از روستای چشمه زیارت که با اتهام قتل یک نیروی سپاه به اسم بهزاد براهویی دستگیر شدند. او شاهد دارد که در آن روز بر سر کار خود بود. شکنجه شد تا به قتل اعتراف کند.

۳۷. اسماعیل حسن‌زهی

طبق گزارش‌های شهروندی، یکی از پنج قوم و خویش از روستای چشمه زیارت که با اتهام قتل یک نیروی سپاه به اسم بهزاد براهویی دستگیر شدند. او شاهد دارد که در آن روز بر سر کار سوخت‌بری بود. شکنجه شد تا به قتل اعتراف کند.

۳۸. ابراهیم ریگی

اتهام:

طبق گزارش‌های شهروندی، دانشجوی پزشکی است که به وضعیت زخمی‌شدگان در جمعه خونین زاهدان رسیدگی کرده بود و در ۲۱ مهرماه بازداشت شد.

به گزارش عفو بین‌الملل او با اتهام افساد فی‌الارض روبه‌روست، اما وب‌سایت خبری حال‌وش اتهام منتسب به او را محاربه اعلام کرده است.

۳۹. علی (ماکان) داوری