فاطمه شیبانی فرد، استاد فرهنگ و زبان‌های باستانی فلسفه‌ خانه تکانی را فراتر از تمیز کردن خانه برای ورود به سال نو می‌داند و می‌گوید:در روزگار کهن اعتقاد ایرانیان بر این بود که ارواح درگذشتگان در روز‌های آخر سال و بیشتر در ۵ روز مانده به سال جدید به زمین آمده و به خانه‌های خود می‌روند. لذا، اعضای خانواده برای پذیرایی از ارواح درگذشتگان کارهایی را انجام می‌دادند که یکی از آن‌ها تمیز کردن خانه یا خانه تکانی بود.

روح افراد متوفی که در باور ایرانیان باستان و پیروان آئین زردشتی، فروهر نام دارند، یکی از ابعاد وجودی انسان را تشکیل می‌دهند که خوشحال کردن آن‌ها از جمله دغدغه‌های مردم در ایران باستان بود. خانه‌تکانی یک اتحاد ملی و رسم قدیمی است و هنوز هم مانند گذشته، در سراسر ایران میان مردم معمول است.