نوروز یک جشن قدیمی و کهن از اقوام متعددی است که به ارث رسیده‌ است اما شناسنامه ایرانی به خود گرفته و از آن به عنوان نماد پیوند دهنده ی افراد و اقوام ایرانی ایران یاد می‌شود. نوروز، با عنوان رسمی «روز بین‌المللی نوروز»، توسط یونسکو به عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشر به ثبت جهانی رسیده‌ و این روز یکی از روزهای مقدس و اعیاد مذهبی زرتشتیان و بهاییان نیز به‌ شمار می‌رود.

همچنین در شاهنامه درباره نوروز اینگونه نوشته شده است: جمشید در حال گذشتن از آذربایجان بوده است که دستور می دهد برایش تختی قرار دهند، سپس با تاجی پر زرق و برق روی آن تخت می نشیند و با تابش نور خورشید به آن تاج زرین، روشنایی و نور فراوانی دنیا را فرا میگیرد و به خاطر شادمانی مردم آن روز را نوروز می نامند.

كهن ترین نشانه ای كه در آسیای غربی از جشن سال نو بازمانده به نخستین خاندان سلطنتی اور مربوط می شود كه در طی آن ازدواج مقدس میان الهه آب و خدای باوری انجام می گرفته و كاهنه معبد نقش الهه را به عهده داشته است. و این در هزاره سوم پیش از مسیح بوده است.

در این مراسم شاه نقش خدای باروری (دوموزی) را بر عهده می گرفت. این جشن در اصل به مناسبت پیروزی ائا یا انكی بوده است كه ایبسو، غول آب های شیرین را می كشد و خود ایزد آب های شیرین می شود. پس از پیروزی برای او جشن میگرفتند، بر رودخانه سد می ساختند تا بهتر به كشت و زرع بپردازند، این عید را بعدها بابلی ها حفظ می كنند و در این جا مردوك جای انكی را می گیرد.

تمام تمدن های آسیای غربی از آسیای صغیر تا مصب دجله و فرات و مدیترانه، هم تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم اساطیر و آیین های سومری را می پذیرند. از آنجا كه سومری ها اصلا از طریق خلیج فارس و فلات ایران، از طریق خوزستان به بین النهرین رفتند، محتمل است كه نوروز، عید رایج در میان بومیان نجد ایران پیش از آریایی ها بوده باشد و لزوما وام گرفته از بین النهرین نیست و به احتمال بسیار، از فلات ایران و هم در بین النهرین عید نوروز وجود داشته است.

در ایران باستان نیز دو عید بزرگ وجود داشته است:

یكی عید آفرینش در آغاز پاییز و دیگری عید باززایی و بركت بخشی در آغاز بهار است. البته درباره حاجی فیروز نیز گفته می شود که وی بازمانده آیین بازگشت ایزد شهید شونده یا سیاوش است. چهره سیاه او نماد بازگشت او از جهان مردگان است و لباس سرخ نیز نماد خون سرخ سیاوش و حیات مجدد ایزد شهید شونده است و شادی او شادی زایش مجدد آنهاست كه رویش و بركت با خود به همراه می آورند.